1. Is de vergaderinge de eerste mael bijeengeroepen, dan vermits de absentie van de steeden Haerlem, Delfft, Amsterdam, Goude, Gorchem, Schoonhoven ende Schiedam nyets gebesogneert dan in de lecture van eenige novelles van verscheyden oirten toegesonden, daervan bij mijn overgesonden missive in ’t lange ende breede is gementionneert ende daerom onnodigh alhier vorder verhael van te doen. Ende is om dezelve reeden van absentie van verscheyden leeden de weeder bijeencompste uytgestelt tot merghen.

2. De heeren Committeerde Raden datelijcken binnenstaende heefft den raedtpensionaris uyt haeren naeme verhaelt over groote ongelegentheyt daerinne d’zelve geduurende ’t affweesen van de vergaederinge hebben gesteecken, vermits de schaersheyt ende benautheyt van gelt ende daer zij noch tegenwoordigh innesteecken, daeruyt gecauseert datte belooffde ende geconsenteerde negotiatiën aen haer nyet en sijn gefurneert maer in plaetse van een millioen maer stijff 400.000 £ is te berde gebracht, dat nyet veel meer als een boon in een broukeetel is geweest. De heeren van ’t Noorderquartier nyet één deuyt gefurneert hebbende ende verscheyden andere comptoiren van dit quartier noch merckelijcken defectueus zijnde, ’twelck daeruyt schijnt veroorsaeckt datte obligatiën aen de extraordinaris militie gegeeven bij d’een en d’ander opgecofft zijnde, ’t gelt so hebben verstroyt dat in plaetse van yet opte comptoiren te krijgen, penningen daervan opgelost zijn. De crediteuren van ’t landt, als daer zijn de solliciteurs, de voerluyden van ‘t jaer 1635 ende 1636 het leeger gevolght hebbende, de directeurs van de custscheepen, de capiteynen opte stromen, den ontfanger-generael, de ministers van steeden, om ’t subsidie ende andere ongeloofflijcke meer daervan in ‘t 3^e point van de beschrijvinge eensdeels mentie is gemaeckt, hierentusschen nyet stilstaende om haer daegelijcx opte vloer te sijn, ende met beleeffheyt, bidden, smeecken, traenen, oock importuniteyt ende dreygementen, betaelinge aff te verghen, die zij nyet alleene meest alle ongetroost hebben moeten dimitteren, maer zijn zelff beyde onse leegers sonder een deuyt van gelt van hier bij haer te connen krijgen te velde moeten ghaen, daervan effenwel ‘t eene wel 50.000 ende ’t ander wel 20.000 £. ende meer ter weecke hebben van noode ende eerstdaegs gesonden moet worden, off sullen met schande ende confusie ende pericule van ’t landt terugge moeten comen. Ende alsso Zijn Ex.^tie voor zijn vertreck toegeseyt is dat metten eersten provisie van gelt de leegers soude werden toegesonden, daerop bij Zijn Ex.^tie de reyse meede aengenomen is, versochten daeromme datte leeden nyet in gebreecke wilden sijn om gelt te furneren opdat alle gevreesde onheylen mogen werden voorgecomen, ende Zijn Ex.^tie nyet terugge gehouden om uyt te voeren de desseyns ten dienste van den Staet voorgenomen.

Hierop gedelibereert zijnde waeren de leeden seer becommert over deese groote ongelegentheyt, die van ’t Noorderquartier meede allegerende dat uyt noot van deese genegotieerde penningen een goede somme totte zeezaecken was geëmploieert, deurdien geen penningen daertoe in voorraet zijn, ende dat haer consent daeraen gerestringeert is geweest ende dattet overschot eerstdaeghs zal werden overgesonden, andere haere promptitude allegerende van willen volgen, ende sodat eyntelijcken geresolveert is dat die van ’t Noorderquartier ende alle andere defectueuse leeden werden versocht haer genegotieerde penningen op ’t spoedichste te berde te brengen om de leegers daervan te connen dienen ende dat voorts de pointen van beschrijvinge zelff bij der handt sullen werden genomen ten eynde eenige vigoreuse consenten mogen werden geobtineert.

3. De heeren Committeerde Raden van Staten van Zelandt, bij brieven van den 23^en junii adviserende dat sij nyet en conden geloven datte leste voorslage op ’t vergheeven van de president- ende griffiersampten in den Hoogen Raede vanweegen deese provintie gedaen, de heeren Staten van Zelandt smaeckelijck soude connen zijn, als te wel van haer recht alreede toegestaen hebbende ende dat mitsdien opten lesten voorslagh bij haer gedaen naerder reguard genoomen moght werden, is nae deliberatie verstaen de zaecke in state te houden, totdat vanweegen de Staten van Zelandt zelve naerder antwoordt daerop zal zijn becomen.

4. De Staten-Generael bij missive van den 30^en julii notificerende dat zij den Raedt van State aengeschreeven hadden om opte weederhelffte van ’t millioen totte leegerlasten geëyscht, descharges te willen verleenen, alsoo de eerste helfft met deese groote scheepsvrachten al geabsorbeert is, ende versoeckende daeromme dat bij deese provintie haer quote in dezelve descharges in baren gelde te berde moght werden gebracht.

5. Van gelijcken den Raedt van State bij brieven van 31^en junii versoeckende datte quote van Hollandt in 200.000 £ tot reparatie van de fortificatiën volgens de descharges bij haer uytgesonden, alsnoch intijdts moght werden gefurneert om de importantste frontieren te connen brenghen buyten vreese van surprise, die so groot is datte gouverneurs herwert overcomen in Den Hage ende protesteren van haer debvoir ende van onschuldigh te willen sijn van de onheylen die daerop volgen moghten, connende haer nyet genoch verwonderen over de groote naelaetigheyt ende sorghloosheyt van de regeringe haer hierop noch tael noch antwoordt laetende toecomen.

Is nae deliberatie op beyden verstaen datte petitie van den Raedt zelve in omvraege gebraght ende nyet bij stucken ende brocken affgedaen zal werden, om nyet aff te ghaen van de oude gewoonte dienthalven tot noch toe geobserveert.

6. De leeden van ’t Noorderquartier naerder gesommeert zijnde om op ’t uytsenden van de waertgelders haer mette andere leeden te conformeren, verclaerden de heeren van Alckmaer dat sij om de disordre in de proceduren in deesen gehouden ende de schaersheyt van de finantiën ‘tzelve hadde geëxcuseert ende geerne uytte andere voorsittende leeden wilden verstaen off nyet best was deese oncosten te schouwen ende de saecke hierbij te laeten voor deese reyse, anderssints zijn tevreeden dat staetsgewijse inne gegaen werde mits eenige leeden van ’t quartier op haer grieven alvooren behoorlijcke satisfactie gedaen werdende. Hoorn, Enckhuysen, Edam, Monnickedam ende Purmerende conformeerden haer hiermeede. Wij deduceerden in ’t breede ’t misnoegen dat onse principalen in deese zaecken hadden belangende de formaliteyt van ’t uytschrijven van deese 6000 waertgelders ende dat men het goedvinden van eenige gedeputeerden van de provintiën voor een resolutie uytschrijfft in zaecken van belastinge, ende dat nyet alleen maer dat men om deese belastinge aen de man te krijgen eenige weynige leeden beschreeven heefft ende de reste thuys laeten blijven, dat tegens de regeringe ende oude gronden van onsen Staet is ende sonder exempel ende daerom alvooren gerepareert behoort te worden, ende belanghende de zaecke zelffs datte finantiën van ’t landt dat nyet connen lijden, in allen gevalle datte particuliere geleegentheyt van de Staet ‘tzelve om verscheyden reedenen geensints draeghen off lijden can.

Dese zaecke effter geresumeert weesende verclaerden de heeren van Dordrecht, Haerlem, Amsterdam, Rotterdam, Gorchem, Schiedam, Schoonhoven, Briel dat haer deese proceduren nyet aen en stonden ende dat sij oordelden datte gemiscontenteerde leeden daerover satesfactie behoort te worden gedaen, doch dat effenwel de lichtinge eenparichlijcken sijn voortgangh behoort te neemen. Die van Alckmaer seyden daerinne te connen consenteren, mits dat men alvooren vast soude stellen dat in toecomende geen beschrijvinge van weynich steeden alleen in saecken van belastinge geschieden offte eenige belastinge gedaen zal mogen worden anders als tot laste van de steeden die daerinne sullen consenteren, daermeede haer Hoorn conformeerde. Enckhuysen wilde bij resolutie verclaert hebben datte proceduren in deesen werden gedisavoieert ende dat se verstaen werden buyten prejuditie van de geïnteresseerde ende voorbijgegaene steeden geschiet te zijn, ende dat se nyet meer geschieden souden, ende als haer dan aengeweesen soude werden ghelt waermeede de waertgelders souden connen werden betaelt, alsso sijselve nyet en hadden te verschieten, dat sij dan gelast waeren haer naerder te verclaeren, daermeede haer conformeerden Amsterdam, Monnickedam ende Purmerendt.

Wij persisteerden bij onse last, sodat om deese discrepantie de saecke uijtgestelt is tot naernoen, ende doenmaels verder geresumeert zijn en verclaerde den heer van Noordwijck dat ter Generaliteijt geen abuijs beghaen was doordien alleen geresolveert hadden het versoeck van Zijn Ex.^tie dat de respectieve provintiën souden werden versocht deese 6000 waertgelders te lichten, datte heele faulte daerinne bestondt datte heeren Committeerde Raden in plaetse van de steeden te versoecken hiertoe consent te willen draeghen, ’t goedtvinden van de Staten-Generaal als een resolutie ende last uytgeschreeven hadden, ende ten 2^en datte tegens ordre ende exempel eenige weijnige leeden alleen in saecken van belastinge beschreeven hadden; ten 3^en datte patenten uijtgesonden waeren bij Zijn Hoogheyt voordatte provintiën consent hadden gedraegen, meenende daerom als bij de resolutie gestelt werde dat sulcx nyet meer geschieden souden, dat alsdan die van ’t Noorderquartier mette andere leeden souden behooren te conformeren. Dan de zaecke over ende weeder over gediscoureert zijnde ten principalen om de difficulteijt van Enckhuijsen ende ons de zaecke effter opgehouden moeten werden in resumptie.

7. Volgens ’t geresolveerde ter Generaliteijt bij aenschrijvinge van de 5^en deeses genotificeert is geresolveert de heeren Committeerde Raden te lasten om sorghe te draeghen dat voortaen geen colonellen, capiteijnen, ritmeesteren, sergeanten-maioren ende andere militaire officiers, die van 1 april aff tot 1 novembris toecomende sullen absenteren, ’t sij met off sonder consent, eenige tractamenten off servitiegelden sullen werden gegheven, alsso ’t zelve effter bij resolutie affgeschafft is geweest.

8. Daernae geleesen zijnde zeeckere missive geschreven bij de heeren Staten van Utrecht welcke reedenen gegeeven werden tot weghneeminge van ’t misnoegen bij deesen provintie opgevat door ‘t verhoogen van de buyten swaere ende dunne bieren binnen Utrecht comen, bij dezelve heeren Staten gedaen, sustinerende daerinne tegens de Unie nyets beghaen te hebben deurdien de buytenbieren nyet meer als haer eygen sijn beswaerens, sendende tot dien eijnde over haere ordonnantiën uytte welcken sulcxs soude connen blijcken, is goedtgevonden deur eenige leeden deeze stucken naerder te doen examineren ende daervan rapport te doen, werdende hiertoe versocht een van de heeren van Haerlem, Delfft ende Rotterdam.

9. De dienaren van den classe van Edam is toegestaen het Noordhollandsche sijnode te mogen houden binnen dezelve stadt tegens den 10^e augusti toecomende, gelijck tegens den 20^e julii het Zuidhollandsche voor deesen is geaccordeert geweest.

10. Voorts is goedgevonden datte stucken bij den heer van Lisse mitsgaders bij die van de kerckenrade aldaer ende den classe van Leyden tegens malcanderen overgeschreven, in de vergaderinge publijcquelijck sullen werden geleesen, omme te sien off eenige expedient tot accommodatie van haere queste ende verschil sal connen werden gevonden.

11. Daerna bij de heeren Committeerde Raden gerapporteert zijnde datte compagnieën ruyters in plaetse van de bidets bij Zijn Hoogheyt [te] doen aenneemen jaerlijcks bedraegen gelijcke somme als voor deesen de bidets hebben bedraegen, schelende alleen 16 £ over de hoop, ende dat daerom bij de ritmeesteren van dezelve instantelijck versocht werdt omme opte affectatie gestelt te worden, gelijck de bidets voor deesen hebben geweest; is nae deliberatie goedtgevonden hierop eens te verstaen ‘t advijs van de heeren Committeerde Raden hoe ’t mette affectatie staet, watter te cort compt, ende off eenige vorder troepen dezelve soude connen draeghen, welcke heeren naederhandt daervan rapporterende verclaert hebben dattet mette affectatie so staet, dat in plaetse tevoren 300.000 £ te cort is gecomen nu ontrent 6. à 700.000 £ om de meenighfuldige negotiatiën te cort comen zal; dat in plaetse van weynige nu veel comptoiren over haer cortcomen claegen, ende buyten twijffel alle te saemen treffen zal; datten ontfanger Mirop alleen sustineert 68.000 £ ‘s maends ende over de 300.000 £ in ’t jaer tecort te comen, dat deur de negotiatiën noch verder lopen sal, sodat zij nyet en sien dat deese ritmeesteren mette affectatie op een dorp sonder huyssen geholpen sijn, stellen daeromme de zaecke tot discretie van de vergaderinge. Hierop effter gedelibereert zijnde, is goedtgevonden deese saecke uijt te stellen tot datte comptoiren met middelen sullen weesen gestijfft.

12. Is bij den pensionaris Catz rapport gedaen van ’tgunt metten heeren Joachimi ende eenige gedeputeerden ter Generaliteijt ten overstaen van Zijn Hooghheyt naerder gebesogneert is op eenige poincten in Engelant tegens deesen Staet gedreeven werdende, als vooreerst belanghende de pretense van Sir Johan Meldroz pretenderende een penninge per last op yeder schip het Canael passerende tot vervallinge van de oncosten van de vierbaeckens bij hem uijt crachte van seecker octroy van Zijn Ma.^t op ’t Voorlandt van Goeingh gestelt ten dienste van de navigatie mits datte scheepen in Engelant aenleggende dubbel souden moeten betaelen, off dat met hem naerder soude mogen werden geaccordeert van een rondelijcke somme daertoe van hier jaerlijcx te contribueren.

Ten 2^en belanghende de Entrecourt weesende coopluyden van deese landen die volgens de tractaten van ’t huijs van Borgognen als graven van dese landen met Engelant gemaeckt behooren te genyeten gelijcke exemtiën als de Court alhier, ende effenwel met schipgelden ende andere personele lasten aldaer werden beswaert nyet alleen zijzelve, maer oock hare goederen in IJrlandt ende elders geleegen, daer aen d’ander cant die van de Court alhier met geenderhande beswaernisse bejeegent maer van alles vrij werden gelaeten; dat Zijn Hoogheyt in deesen van advijs is dat deur negotiërende steeden eens soude mogen werden geëxamineert de geleegentheyt van dit vierbaeckengelt off ‘tzelve dienstigh ende noodigh is, so nyet dat men ’t soude mogen excuseren met de beste reedenen, so jae, dat men Joachimi soude lasten eens met Sir Jan Meldron een preuve te doen off ‘tzelve voor een cleyne somme jaerlijcx soude willen laeten redimeren, om dan bij gelegentheyt te verstaen offer yet meer affter de zaecke schuylt ende off de meeninge is onder dat pretext de heele navigatie tributair te maecken.

Op ’t ander van de Entrecourt was Zijne Hoogh.^t van advijs dewijl dezelve wel Neerlanders maer geen ingeboornen van Hollandt zijn off dezelve voor haer souverain erkennen, offte eenige lasten ende schattingen geeven, dat men daerom dezelve zeer beswaerlijck van ’t schipgelt ende andere personele lasten soude connen doen excuseren also zelffs genochsaem Engelssen zijn die de zaecken van coopluyden deeser landen aldaer verrichten ende op sodanigen voet haer schouderen van alle lasten so hier als daer souden soecken te onttrecken, dat vrij bedenckelijcken is off met fatsoen gesustineert soude connen werden, meende daeromme dat oock deese zaecke deur eenige negotiërende steeden alvooren soude mogen werden geëxamineert. Dan belanghende de goederen in IJrlandt conde nyet oordelen dat met personele lasten connen werden beswaert ende daerom met fatsoen bij den heere Joachimi in Engelandt sullen connen werden tegengesproocken.

Hierop gedelibereert zijnde verstonden veele leeden dat deese vierbaeckens geen dienst conden doen als te verre van ’t punt off noordeynde van Goen geleegen sijnde, sulcx dat men se qualijck off nyet soude connen sien, dat oock periculeus is deese saecke te consenteren die apperentelijcken op sodanigen moer leyt om de heele negotie ende schipvaert te taxeren ende tributair te maecken, ende daerom wel mette beste middelen affgeweert behooren te worden, waeren effenwel tevreeden dat deese geheele zaecke deur deputeerden uytte negotiërende steeden naerder souden mogen werden geëxamineert ende daervan rapport gedaen, daertoe andere leeden meede inclinerende, zijn hiertoe gecommitteert den heer van Mathenes, met een van de leeden van Dort, Delfft, Amsterdam, Rotterdam, Schiedam, Hoorn, Enckhuysen ende Medenblick.

13. Is voorts meede verstaen dat ter Generaliteyt effter instantiën sullen werden gedaen teneynde den heer Beveren volgens voorghaende resolutie op zijn iteratijff versoeck genomen, magh werden gerevoceert ende den heer Joachimi versocht zijn reyse derwaertaen weeder te willen spoedigen, opdat van deese extraordinairis oncosten het landt magh werden ontslaegen.

14. De gemeene waegenaers ende treckpaerden stadigh aenhoudende om van haer vracht ende treckloonen anno 1635 verdient eyntelijcken eens voldaen ende betaelt te worden, het jaer 1636 dan noch oopen blijvende staen, also haer langer onmogelijck is vrouw ende kinderen den mondt oopen te houden, worde nae deliberatie bij de gemeene leeden verstaen datte noot van de leegers noch veel grooter is, ende dat daerom deese luyden noch een weynigh souden dienen te patiënteren, totdat voor ’t een ende ’t ander teffens eenige importante middelen sullen weesen verschafft.

15. Is in deliberatie gebracht het 1^e point van de beschrijvinge spreekende van ’t resumeren ende arresteren van ’t placcaet ende ordonnantiën soo generael als particulier van de middelen comende in de aenstaende verpachtinge, so over de steeden, als over de eylanden, werde bij de heeren van Schiedam verclaert dat zij ongelast waeren op eenige poincten te adviseren so lange haer principalen ende andere leeden satisfactie soude zijn gedaen opte onwettige uytschrijvinge ende convocatie van eenige weyniche leeden in zaecken van belastinge ende aenneeminge van waertgelders lestmael gedaen. Haerlem sustineerde dat in de ordonnantie temet eenige contrarie articulen werden gevonden,‘twelck de pachters occasie geefft van doleren, ende dat daerom goedt soude zijn deur eenige gecomitteerden dezelve alvooren te doen examineren ende corrigeren, is in dier voegen met goedvinden van alle leeden geconcludeert ende zijn daertoe versocht een van de heeren van Dordrecht, Haerlem, Amsterdam ende Alckmaer met eenige uytte Gecommitteerde Raeden, die teffens versocht worden naerder te willen examineren de pointen tot verbeeteringe van ’t middel van ’t bestiael in de dorpen boven ende terzijden Schoonhoven tegens het Sticht aen, bij die van Schoonhoven voor deesen voorgeslaegen, ende van alles rapport te doen.

16. Is meede in deliberatie gebracht het 29^e point mentionnerende van ’t versoeck van die van Wormer ende Jisp, ende omme het gebacken broodt ende stijffsel van ’t Sticht ende elders in deese landen coomende à l’advenant het inlandsche geback met zeeckeren penningen te beswaeren om mette zelve luyden te mogen merckt houden ende de neeringe nyet te doen diverteren. Van gelijcken om den booter, traen, baleynen ende andere waeren uyt Engelant in deese landen comende meede te verbieden offte te beswaeren ten zelven eynde.         Dan zijn de leeden opte resumptie van de ordonnantie van de aenstaende verpachtinge gecommitteert versocht om in deesen meede te beraemen zeeckeren voet daerop deese beswaernisse, daer meest alle toe inclineerden, bequaemelijcken soude connen werden teweege gebracht ende daervan rapport te doen.

17. De heeren Committeerde Raden ter occasie van ’t veranderen van de bidets in ruyters adviserende hoe ’t mette affectatie van de comptoiren staet, seggen dattet hen heel qualijck laet aensien ende dattet cort hoe langer hoe grooter wordt om de meenighvuldige negotiatiën ende beswaernissen van de comptoiren; dat in plaetse van 300.000 £ de comptoiren voortaen wel 6 à 700.000 £ sullen te cort comen, den ontfanger Mirop claeghende dat zijn comptoir alleen te cort compt bij de 300.000 £ dat noch geschaepen is te sullen verargheren de negotiatiën om den noot van ’t landt aenhoudende, in summma conden nyet sien dat met effect eenige compagniën ruyters onder de affectatie meerder conden werden gebracht solanghe de comptoiren met geen vigoureuse middelen souden weesen verstijfft, waerop gedelibereert zijnde is met dit advijs geconfirmeert ende is de zaecke van de versochte affectatie in bedencken gehouden totdat behoorlijcke middelen sullen ingewillicht zijn.

18. Daernae wierden bij de heeren Committeerde Raden geïtereert de groote clachten van schaersheyt van gelt bij haer gedaen, seggen dattet is de deplorabelste staet van de werelt so te leeven als zij nu doen, allenthalven van de noot van traenen krijten, karmen ende oock van dreygementen omvangen ende omsingelt sijnde sonder eenige remedie off voorraet van gelt offte ook hoope daertoe, seggen dat jegenwoordigh twee leegers van den Staet in ’t velt zijn sonder een penning gelt van deese provintie bij haer te hebben, dat nyet gebeurt is so lange ’t oorlogh bij ons is gevoert; dat zij oock nyet en sien waervandaen eenigh ontset comen zal ende alsso mitsdien den geheelen Staet pericule loopt om mette mintste rencontre gerenverseert ende vianden ten proye gestelt te connen werden, versochten daeromme binnen 4 à 5 daegen, immers so haest als ‘t eenighsints mogelijck zijn zal, met een somme van 700.000 £ prompt gelt voorsien te mogen worden op sulcken manniere als ‘t gevonden can worden boven de voorghaende negotiatiën; dat dit daer weesen moet al soud’ men ’t uytte lombardt haele. Versochten datte leeden doch willen gevoeligh zijn van de excessive ongelegentheyt van de Staedt ende de remediën daertegens met dit versochte gelt prompt bij brenghen, off bij weygeringe ende vorder dilay protesteerden voor Godt ende de weerelt van haer debvoir ende wilden onschuldigh zijn van de onheylen hierop te volghen.

Hierop gedelibereert zijnde saegen de leeden geen middelen hoe dit gelt soo prompt soude connen werden gevonden, want de negotiatie stondt de leeden noch Committeerde Raden zelff nyet aen. De anticipatie op ‘t haertsteedegelt was geschiet, de steeden tot verschot te versoecken gaff oock weynich apparentie, sodat in deesen geen conclusie genomen heefft connen werden.

19. De acht compagnieën onder den oversten Loo, voor deesen op Noord-Hollandt gestaen hebbende ende nu mits de affectatie daervan verstoocken zijnde, versochten alsnoch van haer affterstallige maentgelden bij dezelve betaelt te mogen werden ende dattet quartier daertoe moght worden versocht. Hierop gedelibereert zijnde verclaerden alle leeden van ’t Noorderquartier dat zij deese luyden 2 maenden meer als sij haer schuldigh waeren hadden betaelt, ende nu geen gelt met allen en hadden om deese luyden te connen voldoen, de comptoiren voor de militie mette renten ende interessen geaffecteert zijnde ende de oude restanten noodigh weesende om de geaffecteerde compagniën te betaelen, deurdien de middelen nyet als de lasten maentelijcken innecomen, sodat daeromme in deesen geen conclusie genomen heeft connen worden.

20. Den ontfanger Reael gelast zijnde om te betaelen voor de wissel bij den heere ambassadeur Lier getrocken een somme van 22.900 £ ende verclaerende geen gelt daertoe te hebben vermits al zijn genegotieerde penningen aen Committeerde Raden hadde gefurneert, ende dat zijn andere middelen geaffecteert mosten blijven off de soldaten onbetaelt gelaeten, versocht daerom ordre waer deese penningen bij hem souden connen werden gevonden. Waerop eenige leeden meenden dat uytte restanten van de leste negotiatiën behoorde te werden betaelt, dan die daer nyet gereedt weesende ende de saecke om ’t vertreck van denzelven ambassadeur nae Vranckrijck geen uytstel connende lijden, meenden de Edelen datten ontfanger Reael soude behooren gelast te worden deese penningen te negotiëren, mits dattet hem valideren soude in volgende negotiatiën, dan de heeren van Amsterdam daerinne swaerhooffdigh sijnde is alsso tusschen beyden blijven steecken.

21. Tot commissaris over de synodale vergaderinge in Noord-Hollant binnen Edam te houden, is gecommitteert de raedsheer Loenius.

22. De heeren Committeerde Raden itererende haer voorghaende clachten van gebreck van gelt versochten datte geëyschte 400.000 £ gevonden moghte werden bij de steeden bij anticipatie opte noch in te willigen middelen, mits dat haer daervan obligatiën met interessen tot laste van ’t landt souden werden gegheeven. Dan de leeden haer nyet toe gelast vindende hebben aengenomen metten eersten hierop naerder last te becomen, daer de zaecke bij gelaten is.

23. Is meede in omvraege gebracht wat contentement datte geoffenseerde leeden die tot noch toe haere waertgelders nyet uytgesonden hebben, oordelen haerzelff gegeeven te moeten werden, tegens de onbehoorlijcke uytschrijvinge van weynigh leeden op dit subject gedaen, waerop de heeren Edelen verclaerden dat men in de notulen soude mogen stellen datte leeden gesaementlijcken verstonden dat daerinne qualijcken gedaen was ende dat in toecomende nyet meerder in zaecken van belastinge soude werden gepractiseert, ende daerbij de zaecke laeten ende ’t aenneemen van waertgelders generalijcken zijn voortgangh doen neemen. Die van Dordrecht meenden dat in de resolutie offte elders tot contentement van de leeden behoort gestelt te worden datte uytschrijvinge aen de steeden in ’t particulier (dat geen Staten zijn) gedaen, qualijcken is gedaen alsmeede de convocatie van eenige weynigh leeden in zaecken van belastinge daerop gevolght, ende dat voortaen nyet meer gepleeght zal worden. Alckmaer, Hoorn ende Enckhuysen meenden meede dat in de resolutie het misnoegen van de leeden behoort gestelt te worden, met verclaeringe dat alles buyten prejuditie van de leeden is geschiet ende voortaen nyet meer geschieden zal. Wij sustineerden dat bij resolutie vastgestelt behoort te werden dattet gepasseerde werdt gedisavoieert ende dat in toecomende geen convocatie van eenige weynigh leeden zal mogen geschieden, noch in zaecken van belastinge, noch in andere om wat oorsaecken dattet soude mogen zijn, omdat anderssints occasie tot miscontentement van de leeden gegheeven wordt, die in den lande ondienstigh zijn ende best dienen voorgecomen, dienonvermindert de waertgelders excuserende so lange geen gelt aengeweesen soude sijn, gelijck die van Enckhuysen hadden gedaen, sustinerende daerbij dat om de particuliere ongeleegentheyt van de stadt ons sulcx nyet gevercht behoort te werden.

Dan is nae verscheyden discoursen eyntelijcken geresolveert dat bij den raedtpensionaris zeecker acte uytte advijsen zal worden ingestelt, bij dewelcke de leeden zal gegeeven worden alle behoorlijcken contentement ende dat onder beneficie van sulcx de lichtinge van de waertgelders off ’t uytsenden van de burgers in ’t Noorderquartier meede sijn voortgangh neemen zal. Daerinne die van Hoorn, Edam, Monnickedam ende Purmerende seyden te connen consenteren bij eenparicheyt ende gevolge van alle leeden. Wij persisterende, is effentwel de zaecke daerbij gebleeven.

24. Thonis Janssen Gooren cum sociis pachters tot Amsterdam, gevonden hebbende zeecker middel om buyten belastinge van de gemeente de imposten binnen Amsterdam jaerlijcx 54.000 £ te doen rijsen ende in andere steede nae advenant, versoecken daerover voor commissarisen gehoort te worden ende in cas men ‘tzelve approbeert ende totte practijcquen treedt, versoecken alsdan met 5.000 £ ‘s jaers tot haer leeven toe vereert te worden. Hierop gedelibereert zijnde, is goedtgevonden eenige leeden te committeren om deese supplianten te hooren ende van haer weedervaeren rapport te doen, werdende hiertoe versocht ende gecommitteert een van de heeren van Haerlem, Amsterdam ende Alckmaer.

25. Schout ende schepenen van de Westzijde van Sardam versoeckende approbatie van zeeckere resolutie, bij haer opte judicature van de beschaedichtheeden die de schepen malcanderen aendoen genomen, daerin bestaende dat 3 personen souden werden gecommitteert die de plano recht souden doen over alle questiën 20 £ ende onder importerende, ende dat haer gewijsde deur een vierde soude werden geëxamineert ende nyet van geappelleert soude mogen worden sonder namptissement, worde bij de heeren van Amsterdam hieruyt versocht copije om ‘tzelve met haer principalen te communiceren, waarbij de zaecke gelaeten is.

26. De Staten-Generael verstaen hebbende datten viant weeder verscheyden scheepen gereedt maeckt om ’t een off ’t ander quartier van deese provintie te invaderen, ende weetende dat voor deesen het ooghe opten Briel heefft gehadt ende noch wel hebben moght welcke plaetse zij verstaen dat open licht, versogten daeromme dat daertegens behoorlijcken moght werden voorsien, dezelve saecke ten hooghsten recommanderende, waerop gedelibereert zijnde is verstaen dat al voor deesen de heeren Committeerde Raden bij resolutie gelast ende geautoriseert zijn de fortificatiën aldaer te voltrecken; dat dienvolgens oock al besteedinge is geschiet ende werck beghonnen maer omdat geen gelt en volght alles steecken blijfft, doch dat met een somme van 3 à 4.000 £ de baesen wacker souden connen werden gemaeckt om ’t werck te hervatten ende dat op het vorder naerder soude connen werden gelet. Ende alsso een ijder oordelde dat hieraen ten hooghste geleegen was, is goedgevonden de heeren Committeerde Raeden effter te authoriseren om eenigh gelt te verschaffen dat dit werck sijn voortgang neemen magh, ende oock ordre te stellen dat met behoorlijck guarnisoen hierentusschen magh werden voorsien.

27. Noch zijn geleesen verscheyden requesten daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is nyet waerdigh om notitie van gehouden te worden.

28. In deliberatie geleyt zijnde de petitie van de 400.000 £ bij den heeren Committeerde Raeden voor de leegers ende andere necessiteyten extraordinarie geëyscht, verclaerden verscheyden leeden noch nyet gereedt te zijn, waeromme opgehouden is in resumptie.

29. Volgens den teneur van ‘t 2^e point bij den raedtpensionaris lecture gedaen weesende van ’t advijs der heeren Committeerde Raeden opte petitie van den Raedt van State voor ’t jaer 1637 en in deliberatie geleydt zijnde off de leeden eensklaps haer daermeede souden connen conformeren gelijck voor deesen meermaelen is geschiet, als de oncosten alreede gemaeckt ende de tijdt voor een goedt gedeelte verloopen is geweest, ghelijck als nu meede is geschiet, dan off de petitie van point te point soude moeten werden geleesen, is nae deliberatie bij de meeste leeden goedgevonden, dewijl de gewoonte van ouds is van point te point daerinne te treeden als in een saecke van groot gewichte dat daerom die voet alhier meede zal worden gevolght.

30. Het derde point spreeckende van ’t anticiperen van een somme van 400.000 £ op ’t haertsteedegelt omme daeruyt eensdeels gevonden te werden de affterstallige millioenen ende lasten buyten de affectatie openstaende meede in deliberatie geleydt weesende, waeren meest alle leeden inne difficijl, omdat alreede een somme van 350.000 £. daerop genegotieert is geweest, waervan de intressen uyttet middel zelff sullen moeten werden vervallen ten waere men de interessen onbetaelt wilde laeten. Veele meenende dattet beeter was dat men een corten tijdt prefigeerde binnen welcken alle de leeden dit middel promptelijcken souden hebben te furneren, om alsso gelt te connen verstrecken. Dan is opgehouden in resumptie totdatte leeden opte 400.000 £ van nyeus geëyscht haer last naerder sullen hebben geoopent.

31. Noch zijn geleesen eenige requesten van pachters ende andere particuliere zaecken daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is, nyet waerdigh omme notitie van gehouden te worden.

32. Is uytte Generaliteyt ingebracht zeecker missive van Zijn Ma.^t van Engelandt aen de Staten-Generael geaddresseert notificerende datten handel tusschen de twee croonen so verre gebracht is dat daervan eerstdaeghs goede effecten van sullen connen werden verwacht, so de croone Sweeden ende deesen Staet haer in denzelven handel meede geneegen sullen zijn te begheeven, als den ambassadeur van deesen Staet voorgegheeven ende vastelijcken toegeseyt heefft, datte reste breeder zoude werden geoopent deur den agent Boswel hiertoe bij Sijn Ma.^t specialijcken gecommitteert, waertoe hem vorder was refererende.

33. Is daarbij meede geleesen de propositie bij den agent Boswel uytten naeme van Zijn Ma.^t gedaen, meede verhalende dattet tractaet tusschen beyde cronen so verre gebracht was, dat genochsaem van weederzijden geslooten is, ende datte intentie van ‘tzelve is om malcanderen tot restitutie van de geoppresseerde princen in Duytslandt, ende specialijcken tot restitutie van den keurvorst Palts, ende voorts tot een generale vreede de handt te bieden om welcke handelinge met al zijn leeden te voltrecken. Goedtgevonden was de gesanten van beyde croonen mette crone Sweeden ende van deesen Staet tot Hamburch binnen corten tijde bijeen te doen comen ten eynde bij dezelve eenparichlijcken alles geapprobeert, vastgestelt ende gearresteert moght werden, ende de effecten dienvolgens genooten bij de gemeene christenheyt, ende alsso den ambassadeur van deesen Staet deurgaens de inclinatie van hier tot sodanige saecken heefft bekent gemaeckt, versocht daeromme antwoordt watte heeren Staten geresolveert sullen sijn deesen aenghaende te doen.

Hierop gedelibereert zijnde meende verscheyden leeden dat eerder openinge van eenige particulariteyten van ’t getracteerde soude moeten geschieden ende wat dieper in de saecke gesien eer men op poincten van sulcken gewichte een prompt antwoordt soude connen gheeven, ende dat alsdan meede de respective principalen daervan dienen gecommuniceert alsso deese saecke ons apparentelijcken met een oorloge tegens den keyser sal engageren, ende pro et contra groote consideratiën zal hebben, ende is daeromme geconcludeert datte leeden hiervan aen haer principalen sullen refereren ende dat men hierentusschen zal affwachten de compste van den heere Beveren om desselffs advijs op alles gehoort zijnde, alsdan naerder in geresolveert te werden.

34. Opte excessive clachten van de solliciteurs staende in poincten om van haere crediteuren geëxecuteert te werden, in deliberatie geleydt zijnde het 26^e point te weeten in wat voegen de solliciteurs volgens de genomen resolutie best contentement soude werden gedaen, de swaricheyt daerin bestaende, datte heren Committeerde Raden mettet passeren van de obligatiën voor eenige troepen van de extraordinaris militie in conformité van de genomen resolutie bevonden hebben dat dezelve datelijcken met verlies van 1 à 2 pro cento zijn opgecofft, daerdeur veroorsaeckt is dat in deese geconsenteerde negotiatie aen ’t comptoir van Mirop ende andere geen penningen gecomen zijnde als hiertoe geïmploieert wordende, maer dat oock een goede somme is opgelost, sodattet zelve groote ongelegentheyt in de comptoiren heefft gecauseert, die noch veel grooter, jae genochsaem een geheele crack van ’t credijt gevreest wordt so men sodanigen grooten somme van 26 à 2.700.000 £ als de solliciteurs boven de gereede op te brenghen penningen noch is competerende obligatiën van soude verleenen, is nae deliberatie goedtgevonden hierop alvooren eens te hooren ‘t advijs van Committeerde Raden.

35. De heeren Committeerde Raeden in bedencken ghevenende off nyet nut ende dienstigh soude weesen om voor te comen de periculen ende ghroote oncosten van de heren commissarisen in ’t reysen opte verpachtinge nae de eylanden van Overflacqué, Bommenede ende Goedereede, dat aen de verpachtinge van dezelve eylanden soude mogen doen binnen Den Briel, is nae deliberatie eenparichlijcken goedgevonden dat sulcx voor dit jaer als bij een preuve eens geschieden zal, ende dat bij de heeren commissarissen van ‘t succes sal werden gerapporteert omme te sien wat naemaels inne zal dienen geresolveert.

36. Is gedaen lecture van de resolutiën verleeden weecke genomen alsmeede van de geëxtendeerde acte om de leeden op het onbehoorlijck uytschrijven van de waertgelders, ende de convocatie van weynigh leeden daerop gevolght behoorlijck contentement te doen, die bij alle leeden zijn gehouden voor geapprobeert ende gearresteert uytgeseyt dat bij ons alleen daerbij gevoeght wierde, dat wij oordelden dat nyet alleen in saecken van belastinge maer oock in geen saecken van grooten gewichte eenige convocatie van weynich leeden alleen soude mogen geschieden, contradicerende meede effter het uytsenden van waertgelders, versoeckende daervan notitie tot ons descharge gehouden te moghen werden, daerbij de zaecke is gebleeven sonder eenigh tegenspreecken.

37. Het 4^e point spreekende van ’t consenteeren in een hooffgelt van 3 sts. ter maent op ijder hoofft 12 jaeren oudt zijnde, worde effter bij meest alle leeden geëxcuseert als nyet practicabel, ende is daeromme geen conclusie inne genomen connen werden.

38. De heeren Committeerden Raden naerder gelet hebbende opte besettinge van de frontieren ende nyet connende oordelen dat eenige plaetsen compagniën mogen missen ende daeromme voorslaende dat de compagnie guarnisoenhouders van Alckmaer ende Hoorn, binnen Den Briel tot verseeckeringe van de plaetse mogen werden geleegert, is bij alle leeden hiermeede geconformeert ende verstaen dat haer patent verandert ende Zijn Ex.^tie van alles sal worden geadverteert om in ’t lichten van den compagniën hierop te letten.

39. Uytte Generaliteyt ingebraght zijnde datten prince Palatijn verleden vrijdagh overgecomen zijnde tegens elff uuren audiëntie ter Generaliteyt heefft versocht die hem toegestaen is, doch dewijl de vergaderinge swack is dat dienstigh geoordelt wordt dat uyt deese vergaderinge derwerts eenige moogen werden gecommitteert om de vergaderinge aensienlijcker te maecken, is ’tzelve mede goedgevonden ende zijn daertoe gecommitteert een van den heeren van Haerlem, Leyden, Amsterdam, Alckmaer ende Hoorn.

40. Zijn in ’t lange ende breede geleesen de stucken van ’t proces communicatoir opte questie tusschen de heer van Duyckenburch ende de classe van zijn landt ontstaen, belanghende het stellen van zeeckeren predicant binnen Lisse genaempt Petrus Lupenius, ende is uytte zelve bevonden datten persoon beyde partijen nyet onaengenaem was ende alleen dispute was van ’t gebruyck dat voor deesen in ’t beroepen van een predicant aldaer was geobserveert, daerinne partijen waeren in faicten contrarie de eene sus, de andere ter contrariën sustinerende doch alsso van alles weynich off geen bewijs was, is goedtgevonden te interloqueren dat partijen binnen een maent haer bewijs hierinne sullen hebben over te leeveren, daermeede sij hun sullen meenen te behelpen, ende dat hierentusschen de provisie van de versochte gage in bedencken wordt gehouden ende de bedieninge van dezelve plaetse hierentusschen gelaeten ter dispositie van de classe van Rijnlandt als voor deesen.

41. De heeren burgermeesteren van Nieupoort versoeckende dat de combinatie van de verpachtinge van haer bestiael met die van Schoonhoven magh werden affgeschafft ende het middel binnen haer stadt volgens haere gerechticheeden apart verpacht worden, verstaen dat ondienstich voor ‘t landt ende nergens anders als tot stijvinge van de sluyckerijen soude weesen, is daeromme affgeslaegen ende verstaen datte practijcquen van ’t verleeden jaer zal werden gevolght.

42. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 9^e point van beschrijvinge spreeckende van ’t beneficiëren van de ordonnantie van ’t bestiael, met verscheyden articulen, te weeten dat voor 1. geen vleesch buyten de hallen soude mogen werden vercofft; 2. dat van alles den 7^de penning soude werden gegeeven; 3. dat alle compositiën so binnen steeden als ten plattenlande sullen werden geweert; ten 4^e dat naerder ordre dient gestelt op ’t incomen van ’t tonne vleesch ende allerhande droogh ende gesouten speck; 5. datte beenhackers geen beesten souden moghen stallen sonder die alvooren den pachter bekent te maecken; 6. dat geen beenhouwers zelffs pachters souden weesen.

Is bij de leeden hierop verscheyentlijcken geadviseert, die van Dordrecht ende ’t heele Noorderquartier verclaerende geen hallen te hebben, ende eenige dat zij dezelve om ondienst hadden afgeschafft, die van Amsterdam opte ordre van ’t incomende vleys ende speck alvooren voorslagh willende gedaen hebben ende ’t aengeeven van de beesten voor ’t stallen captieus vindende, alsmeede dattet ghilde van de vleeshouders geen pachters souden mogen sijn, meenende dat sulcx dienstigh voor ’t landt was, willende effenwel haerzelve gaerne subjecteren ’t goedvinden van de vergaderinge, dan dewijl geallegeert wierde dat belanghende de ordonnantie van ’t bestiael bij eenige leeden gebesogneert was ende op naernoen rapport van soude konnen werden gedaen, is goedtgevonden de deliberatie op deesen ten zelven fine noch op te houden.

43. Is meede goedtgevonden ter Generaliteyt voor te draeghen ende te urgeren dat den admirael Dorp aengeschreeven magh werden om metten aldereersten eenighe scheepen aff te senden nae London, om vandaer den ambassadeur Beveren in veylicheyt over te convoieren ten eynde van hem magh worden verstaen naerder bericht van de Engelsse zaecken, bij propositie van den ambassadeur vermelt.

44. Ewout van Bijlewerff, ontfanger van Rotterdam, is toegestaen om zijn voorgaende meriten ende eerlijcke comportementen in zijn comptoir dat weynigh off geen restanten is hebbende, toe te staen om ’tzelve zijn ampt bij resignatie in tijden ende wijlen te mogen consereren opten persoon van Johan van Berckel, meede vroetschap tot Rotterdam, alles in conformité van de eenparige resolutie van burgermeesteren ende vroetschappen tot Rotterdam in dit stuck genomen, sonder nochtans daerdeur te prejudiceren de resolutie tegens de resignatiën gearresteert.

45. Zijn bij de heren van Amsterdam in ’t lange ende breede gededuceert de proceduuren so bij den schout van Amsterdam alsmeede de heeren Staten-Generael gehouden opte gepretendeerde delicten van eenen Jonghbloet van der Vuurs ende Jan van Veen, geweesen admiraliteiten tot Amsterdam, ende hoe dat in conformité van den gerechticheeden van haer stadt ende van andere steeden van Hollandt den schout haerer steede de behoorlijcke calange gedaen zijnde met intentie om voorts te procedeeren de goede intentie van denzelven schout, bij de heeren Staten-Generael t’eenemael is getraverseert geweest ende so precipitant inne is gegaen dat noch bij de ordinaris gedeputeerden van deese provintie ter Generaliteyt, noch bij Committeerde Raeden, noch oock bij Zijn Hoogh^t zelve de provintiën gedisponeert hebben connen worden om dezelve saecke eenige weynigh daegen totte compste van deese vergaderinge uyt te stellen, nyettegenstaende men haer belooffde ende daer vast voor stondt datte proceduren tot Amsterdam meede souden werden gesurcheert, maer ter contrariën datte zelve daerinne voortghaende met een opgetoogen zeyl nae ’t weygeren van ’t oversenden van de conformatiën bij den schout tot Amsterdam genomen, alleen op de stucken bij de delinquanten overgegeeven sonder aenclaeghte off forme van proceduren.

’t Advijs van zeeckere advocaten gehoort hebbende, bij declaratoir vonnisse hebben verclaert dat bij dese drye aengeclaeghde heeren geen crimen, delict noch malversatie was beghaen, veel min datte zelve daerover verstaen conden werden affterhaelt te zijn; dat hiertegens bij de gedeputeerden van Hollandt was geprotesteerd van violatie van jurisdictie ende van onheylen ende bij de provintiën gecontreprotesteert, dat wettelijcken, ordentlijcken ende conform de fundamentele wetten ende oude gebruycken van den lande inne was geprotesteert ende haer mitsdien geen onheylen conden gelast, geleyt offte geweeten werden. Ende alsso claer blijckt dat in desen bij de provintiën nulliter is geprodeert ende datte calange van sodanige delicten de schouten van de respective plaetsen toecompt, deurdien nae rechten de plaetse van ’t delict, het domicilium van den delinquant ende in twijffelachtige saecken de preventie van informatiën ende citatie jurisdictie sondeert; datt oock verscheyden exempelen ende pracktijcquen dit recht confirmeren, ende geen exempelen ter contrariën connen werden geallegeert die dit recht connen infringeren off disputabel maecken, versochten daeromme dat de proceduren van den officier tot Amsterdam geapprobeert ende sij vanweegen deese provintie in haer goedt recht gemainteneert, ende dat voorts ter Generaliteyt alles gedenunchieert moght werden, met gelijcke protestatie als voor deesen is gedaen.

Hierop gedelibereert zijnde meenden de heeren Edelen ende Dordrecht datte heeren van Amsterdam haer geproponeerde in geschriffte behooren te stellen om alsdan naerder geëxamineert te mogen werden. Alle de andere leeden oordelden dat crimen rem latus et falsi daerover deese luyden aengeclaeght wierden tot Amsterdam gemeene delicten waeren, ende dat nae rechten notoir is dat ter plaetse daer yemant sodanigh delinqueert dat zij daer justiciabel is, ten waere de Unie offte enige resolutie daervan yet eximeerde, daervan nyet en blijckt maer wel ter contrariën dat oock de gedeputeerden ter Generaliteyt geen jurisdictie en hebben, nochte oock eenige instructie hebben die haer sulcx geefft; dat oock Admiraliteyten geen rechters connen sijn, omdat par in parem geen gebiedt heefft, noch den Raedt van State omdat alleen tot speciale saecken gecommitteert zijn, ende sustineerden daeromme dat nyet alleen de proceduren van Amsterdam behooren te werden geapprobeert, maer dat oock vanweegen de vergaderinge eenige leeden behooren extraordinarie gecommitteert te werden om sulcx ter Generaliteyt te denunciëren ende aldaer te verclaeren dat men de heeren van Amsterdam in haer proceduuren verstaet te willen maincteneren sonder in de jurisdictie van de steeden eenige infractie te gedooghen, in welcker voegen eyntelijcken meede is geconcludeert geweest ende sijn hiertoe versocht een van de heeren van Haerlem, Leyden, Amsterdam, Rotterdam ende Alckmaer metten pensionaris Cats.

46. De gedeputeerden de denunchiatie van ’t maincteneren van de proceduren van den schout tot Amsterdam ter Generaliteyt gedaen hebbende, rapporteren dat nae gedaene denunchiatie geen woorden met allen op gevallen zijn, maer dat datelijcken de leeden sijn gescheyden, doch dat in ’t affgaen eenige discoursen gevallen zijn van dat Hollandt selve dit sustineren qualijck te passe soude comen, als in tijden ende wijlen soude blijcken tegens fraudateurs van convoien, licenten ende andere gemeene landtsmiddelen; dat sij oock geerne wilden weeten off alle leeden ende steeden van ’t landt sodanigh recht aengemaetight werdt off nyet. Dat hij, pensionaris Cats, van dit gedenunchieerde zeecker schrifftelijcken acte versocht was in te stellen, ’twelck bij hem gedaen was ende overgeleevert soude werden ten waere de leeden yet tegen hadden, waerop gedelibereert zijnde, verclaerden alle de leeden het concept wel ingestelt te weesen ende is dienvolgens goedtgevonden ’tzelve ter Generaliteyt over te leveren sonder op eenige dreygementen te passen.

47. Is bij den heeren Committeerden, gebesogneert hebbende opte correctiën van de ordonnantie van ’t gemael ende bestiael in ’t lange ende breede rapport ghedaen, ende is nae deliberatie goedgevonden datte zelve heeren versocht worden alles bij geschriffte te stellen om met meerder fatsoen op gedelibereert te moghen werden.

48. D’zelve rapporterende van den voorslagh van Schoonhoven om de dorpen aen ‘t Sticht paelende in ’t gemael ende bestiael op een quote te stellen tot meerder beneficie van ’tzelve middel, ende oordelende dattet zelve soude weesen van consequentie ende een redemptie in ’t middel soude invoeren daer men geen compositie in toestaet ende daerom nyet geraeden souden weesen, thoonden ter contrariën de heeren van Schoonhoven de groote vruchten van deesen voorslagh ende de schaede ter contrariën, sodat goedgevonden is datte heeren van Schoonhoven haere consideratiën bij geschriffte souden stellen ende datte zelve bij de voorn. gedeputeerden naerder souden werden geëxamineert.

49. De heeren burghermeesteren van Texssel om verscheyden reedenen versoeckende surchéance van executie van haere verpondinge bij den ontfanger van Enckhuysen voorgenomen tottdatte doleantiën bij Zijn Ex.^tie sullen weesen affgedaen, is goedgevonden hier opte hooren ’t advijs van de heeren Committeerde Raden van ’t Noorderquartier om naemaels opgelet te werden.

50. De gedeputeerden van de Admiraliteyt tot Amsterdam verscheyden pointen ter Generaliteyt voorgedraegen hebbende, daerop naerder ordre ende last werdt versocht, is goedtgevonden d’zelve te lasten om alles bij geschriffte te stellen ten eynde alsdan op gedelibereert magh werden.

51. De gedeputeerden van de Admiraliteyt van Rotterdam versoekende furnissement van een somme van 70.000 £, 30.000 £ voor de Cleyne ende 40.000 £ voor de Grote Visscherije volgens de resolutie verleeden vergaderinge genomen, is goedtgevonden alvoren op te verstaen ’t advijs van de Committeerde Raden wat van de zaecke is ende waer de penningen sullen connen werden gevonden.

52. Zijn voorgeleesen de poincten bij de gedeputeerden van de Admiraliteyten van Amsterdam ende ’t Noorderquartier schrifftelijcken ingestelt, daerop naerder resolutie werde versocht, dan alsso andere zaecken van de verpachtinge voorquaemen die meerder haest hadden, is goedtgevonden de resolutie op deesen uyt te stellen tot beeter gelegentheyt.

53. Zijn daernae voorgedraeghen de correctiën die gedeputeerden meenen dat in ’t generael placcaet van de middelen behooren gedaen te worden, ende is nae deliberatie goedtgevonden ende geresolveert, vast te stellen dat geen molenaers, backers, meelcoopers, vleeshouders noch in ’t particulier noch gilden deese middelen daer zij neeringe van doen sullen mogen pachten; dat in plaetse van 25 £ voortaen 200 £ verbeuren zal den pachter offte officier die composeert ijder tot anders behoeff daervan geconvinceert zijnde, dat beneffens Zijn Ex.^tie ende de coninginne van Bohemen oock van alle middelen geëximeert sullen zijn de ambassadeurs metten agent van Engelandt ende ’tzelve claer in de ordonnantie gestelt om de pachters alle cavillatiën te beneemen, ende de reste gelaeten ter discretie van Committeerde Raden.

54. Opte correctiën van ’t bestiael is verstaen datte pachters den 7^en penninge van de kosten precijse sullen ontfangen, ende datte gewoonte van Amsterdam werdt geabrogeert van 14 sts. ijder schaep, ende dat zij de getauxeerde beesten te hoogh gestelt zijnde sullen moeten nae haer neemen opte verbeurte van den impost. Belanghende ’t ooster speck, off dat sal worden beswaert, is goedtgevonden daervan te maecken een point van beschrijvinge, dat oock geen pachter, beestecooper off speckkooper sal mogen weesen anders als van de beesten daer zij bij te hooghe tauxatie aen valt.

55. De vorder poincten in omvraeghe gebracht, zijn uytgestelt tot beeter gelegentheyt.

56. Zijn geleesen de correctiën op ’t gemael so die bij den heeren commissarisen waeren goedtgevonden, meedebrenghende datt men den gerulden ende ongerulden boeckweyd effen hoogh behoorde te beswaeren, in allen gevallen datte gerulde nyet minder als de ongerulde behoort te gheeven; dattet stijffsel van buyten incomende met 3 £ op ‘t 100 lb soude mogen werden beswaert; dattet gebacken broot ende meel van buyten incomende ter eerster plaetse van de deurvaert den vollen impost sal betaelen, ende ter plaetse van de consumptie noch eens den halven impost; datte brouwers in haer brouwerijen geen wijnbranderijen behooren te hebben; datte grutters geen andere graenen in huys sullen moghen hebben als totte grutten dienende; dat contrarie de ordonnantie nyet sal mogen werden gecommiteert; datte pachters met meel coopen omghaende nyet en sullen mogen pachten; datte molenaers geen graenen noch meel in schuyten off waegens sullen mogen ter moolen vaeren sonder alvooren billet van den pachter daertoe verkreegen te hebben opte verbeurte van hondert guldens.

Waerop gedelibereert zijnde is met dit advijs ende goedvinden van commissarissen geconformeert, uytgeseyt datte pointen van gerulden ende ongerulden boeckweydt effen hoogh te stellen; van ’t gebacken broot van buyten incomende ter eerster deurvaert te betaelen; van dat in brouwerijen geen wijnbranderijen souden moghen weesen; van datte grutters geen ander graenen als daer grutten van gemaeckt werden in haer huysen souden mogen hebben, opgehouden zijn totdatte leeden daerover met haer principalen naerder souden mogen hebben gecommuniceert.

57. Is bij den heer Olijcan gerapporteert van de nyeuwe intentie bij de pachters van Amsterdam voorgeslaegen, daerinne bestaende dat men het treckgelt soude verminderen ende dat men weeren soude de complotterijen van de pachters die onder de handt met malcanderen bedingen dat wie pachter wordt van eenige impost 4, 6, 8 jae 10.000 £ moet uytkeeren aen de gemeene compagnie, dat zij met malcanderen gewoon zijn te deelen, waertegens so voorsien moght werden dat wel 54.000 £ ’s jaers het landt daeruyt soude proffiteeren. Dan hem gevraeght zijnde off hij middel wiste om sulcx te connen weeren datte heeren Staten daervan zeecker conden sijn, verclaerde neen, sodat de saecke daerbij gelaeten ende nyet wel practicabel is geoordeelt geweest, daermeede haer de leeden hebben geconformeert.

58. Den baron van Dona, gouverneur van Oragnen, overleeden zijnde, affterlaetende de suster van de princesse zijn geweesen huysvrouwe als weduwe met neegen kleyne kinderen ende alsso denzelven tot laste van Utrecht getrocken heefft een tractament van 3.000 £ ’s jaers, dat nu soude comen te cesseren ende wel lichtelijcken op een ander getransporteert werden, is verstaen den gedeputeerden ter Generaliteyt te lasten om in deesen nyet te treeden sonder voorghaende kennisse ende ordre van deese vergaderinge.

59. Naerder geresumeert werdende dewijl de provintie van Utrecht mettet aentrecken van de bisschuytbackers van Wormer, het middel van ’t gemael t’eenemael comen te onderkruypen ende dat terzelve nyet langer can werden getolereert, wat remedie daertegens sal werden bij der handt genomen, is bij meest alle leeden verstaen dat bij placcaet daertegens sal werden voorsien ende sodanige beswaernisse op ’t broot van Utrecht comende gestelt ende geheeven als de leeden nae communicatie met haer principalen binnen corte daegen met malcanderen sullen connen goedtvinden.

60. Is geleesen een missive van Zijn Hoogheyt van den 14^en julii bij Rammekens, notificeerdende uytte drije genomineerde personen tot het ruardschap van Putten, gecommitteert ende geëligeert te hebben den persoon van Johan van Kerckhoven, geseyt Poliander, luytenant-houtvester.

61. Is geleesen zeecker schrifftelijcke deductie bij den heer Bicker overgeleevert opten naeme van de respective Collegiën ter Admiraliteyt van Amsterdam ende van ’t Noorderquartier, meedebrenghende dat bij dezelve Collegiën zeecker naerder ordre ende reglement beraempt is op ’t convoieren van de scheepen op Oosten ende Noorweeghen voor ‘t doen van 3 reysen heen ende weer, daertoe 18 scheepen souden van noodig zijn, ende alsso sij maer negen oorlogscheepen hebben, versochte daeromme dat vijff scheepen van de directeurs van Amsterdam, ende noch vier scheepen bij Hoorn, Enckhuysen, Medenblick ende Harlingen geëquipeert daerbij moghten werden gevoeght ende dezelve ordre gesubiecteert werden, ende dat deese ordre bij de vergaderinge geapprobeert ende gearresteert moght werden ende een placcaet van geëmaneert ende gepubliceert, opdat alsso te bequaemer in practijcqen gebracht ende de wrevelmoedige daertoe te beeter geconstringeert mogen werden. Waerop gedelibereert zijnde, worde bij ons alleen so voor als nae tegengesprooken ende versocht dat in surcheanse ende opgehouden moght werden totdat wij den last van ons principalen daerop naerder souden hebben verstaen, dan is dienonvermindert verstaen ende geconcludeert datte voorgeslaegen ordre werdt geaprobeert ende een placcaet daervan ingestelt zal worden ten fine als versocht werdt.

62. Ten 2^en allso den Raedt van State van de comptoiren van de licenten opten Rhijn haer College aenghaende jaerlijcx is diverterende een somme van 40.000 £ tot transportgelden ende treckgelden van paerden, ende van gelijcken een goede somme van ’t Noorderquartier, versochten dat oock daertegens moght werden voorsien, opdat de groote lasten ter zee daeruyt eenigermaeten sulen mooghen werden gesubleveert, is verstaen datte resolutie voor deesen hierop genomen ende om de absentie van den Raedt affter gebleeven, alsnu zal worden in ’t werck gestelt om een affscheyt van de zaecke te maeken.

63. Ten 3^en dat een compagnie van 300 coppen opte schansse van Texssel magh werden geleyt, om uytte selve tot dienste van de oorloghscheepen telckens so veele moscquettiers opte scheepen genomen te mogen werden als van nooden zijn zal, mits dattet costgelt tot laste van de Admiraliteyt sal werden gevonden solange de soldaten te scheep sullen zijn. Is verstaen alvooren de consideratiën van Zijn Hoogheyt daerop te hooren, omme alsdan naerder inne geresolveert te werden.

64. Ten 4^en dewijl opten Rhijn twee scheepen meer hebben als voor desen, liggende boven Schenckenschants daer geen betaelinge toe beraempt is, versochten dat ter Generaliteyt ordre moght werden gestelt tot betaelinge, off sullen genootsaeckt werden dezelve aff te dancken. Is verstaen dat hiertoe alle debvoiren ter Generaliteyt sullen werden aengewent.

65. Ten 5^en dewijl meede haer College van de scheepen voor deesen opte provintiën gerepartieert, noch is restende een somme van 128.000 £, versochten haer de handt gebooden te mogen werden om deese betalinge te consequeren, is ’tzelve meede goedgevonden.

66. Ten 6^en dewijl de heeren van Zelandt de scheepen lest deur vreese van den viant uyt Vranckrijck de Wielingen innegecomen, ende haer last nyet breeckende, effenwel convoygelt affvorderen, directelijcken strijdende tegens het placcaet van ’t jaer 1598 ende nyet minder tegens den dienst van ’t landt, versochten daeromme oock haer ter Generaliteyt de handt gebooden te worden ten eynde in Zelandt deesen cours magh werden gestuyt. Is verstaen dat ter Generaliteyt brieven aen de heeren van Zelandt sullen werden geprocureert om haer van sulcke proceduren aff te maenen ende te lasten om in toecomende nyet meer te doen.

67. Ende alsso bij verscheyden leeden zeer worde geclaeght over de quaede besettinge van de oorloghscheepen opte Mase, dijckwils maer 2 à 3 man met een jongen inhebbende in plaetse van 40 daer de ordonnantiën maentelijcken op gede[pe]scheert worden, is verstaen de Admiraliteyt van Rotterdam aen te schrijven dat in de ordonnantiën hierop magh werden gelet ende in toecomende liever een gedeelte van dezelve affgedanckt ende de reste wel magh werden voorsien als op sulcken manniere huysgehouden, ’twelck die van de Mase verclaerden nergens anders uyt te ontstaen, als dat bij den Raedt van State jaerlijcx van de comptoiren van de convoyen opte rivieren gediverteert wordt meer als 150.000 £, daeruyt men deese scheepen anders soude connen betaelen ende in ordre houden, sodat daeromme oock te meer verstaen is datte resolutie tegens den Raedt eerstdaeghs ter Generaliteyt in ’t werck dient gestelt.

68. Op ’t versoeck van Joris Stevensz., eerst getrouwt hebbende eene Anna Cock, die in Engelant gereyst weesende om haer affairen, nae 3 jaeren uytblijff, so hij uyt haer broeder verstonde, overleeden was, op welcke aenschrijven hij een jaer daeraen tot Amsterdam weeder wettelijcken getrouwt hadde eene Anna Griffoens ende bijdezelve geteelt 2 à 3 kinderen, waernae deese Anna Cock overcomende, was tusschen haer ende zijn tweede vrouwe dispuyt ontstaen wie dat wijcken soude, ende eyntelijcken geaccordeert dat de leste aen de eerste haer man weeder soude overdoen, onder zeecker bedingh van penningen, ende mits dat hij de kinderen nae hem soude neemen, versoekende daerover legitimatie. Hierop gedelibereert zijnde ende gehoort het advijs van ’t Hoff dat ter goeder trouwen ende opentlijcken bij deese luyden gehandelt was ende dat mitsdien de rechten in haer faveur waeren, is verstaen dat geen legitimatie van nooden is, maer alleen dat verclaert wordt dattezelve kinderen wettigh zijn ende in de successie nyet tegengesproken connen werden alles in conformité van ’tzelve advijs.

69. De heeren Committeerde Raden adviserende in de saecke van de gemeene solliciteurs ende in wat voegen dezelve contentement te doen van de resterende somme van 26.000 à 59.000 in plaetse van de obligatiën bij de leste resolutie goedgevonden, die men vreest dat mettet vercoopen ’t geheele credijt sullen renverseren, zeggen dat zij voor best oordelen dat volgens dezelve resolutie promptelijcken alsnu bij den ontfanger Mirop genegotieert werden de 166.470 £ die tot betalinge van 3 ordonnantie tot 1^a februarii 1635 toe sijn van nooden, ende voorts de 520.000 £ bij den gemeenen ontfangers van ’t landt, die tot betalinge van de ordonnantie tot maij 1635 toe werden gerequireert, om mette zelve penningen de solliciteurs bij provisie eenigh contentement te doen, ende belanghende de resterende 2.659.000 £ haer in obligatiën op 4 mael drije maenden vergunt, daervan het 1^e vierde part nu 1^e junii verscheenen soude inghaen, meenen dat men het 1^e vierde part tegens september toecomende ende het 2^e tegens december, ende so voorts van vierendeel jaer te vierendeel jaer, over de respective comptoiren, ende dat daerdoor het landt ware minder ondienst sal werden gedaen. Hierop gedelibereert zijnde verstonden eenige leeden van deesen voorslagh naerder te willen refereren aen haer principalen ende is daeromme opgehouden in resumptie.

70. Deselve heeren adviserende opte versochte 70.000 £ bij ’t College van Rotterdam voor de Groote ende Cleyne Visserije, seggen datte zelve penningen volgens voorghaende resolutiën bij haer deughdelijcken werden geëyscht ende oock daer weesen moeten, dan dat zij geen raedt weeten om gelt, is daerom verstaen dat alvoren middelen dienen ingewillicht om deesen ende andere lasten uyt te connen vervallen.

71. Deselve rapporteerden datten ontfanger Reael weygerich was zijn quote in de 295.000 tot suppletie van ’t defect van de comptoiren in de affectatie te voldoen, bedraeghende 41.400 £ deurdien aen wisselen van ambassadeurs ende anders een somme van 67.000 £ opte aenschrijvinge van Committeerde Raden ende volgens de resolutie van deese vergaderinghe boven de affectatie heefft verstreckt, die hij hiertegens moet inhouden, ende dat effenwel den ontfanger Mirop d’zelve nyet en can missen sonder de compagnieën die daerop hoope gegeeven is tot desperaetheyt te brenghen, so waeren d’selve van advijs dat volgens de genomen resolutie d’selve penningen alhier aen de ontfanger Mirop behooren gefurneert te worden. Hierop gedelibereert zijnde waeren de heeren van Amsterdam van advijs dat sulcx nyet geschieden conde, oock geen apparentie was dat geschieden soude, dan is dien onvermindert in conformité van ‘t advijs van de heeren Committeerde Raeden geconcludeert.

72. De anticipatie van de 400.000 £ effter voorgedraegen zijnde, om daeruyt de soldaten in ’t leeger eenigh contentement te doen, verstonden meest alle leeden datt deese penningen nyet geanticipeert maer genegotieert souden mogen werden over de comptoiren, ende datte steeden het credijt van de comptoiren souden hebben te stercken. Dan wij noch ongelast zijnde ende andere precijse urgerende opte eenparicheyt, is goedtgevonden de naerder last van de leeden noch eenige daegen aff te wachten.

73. Tot commissarisen van de verpachtinge zijn gecommitteert als volgt:

Tot Dort: Goude, Gorchem

Haerlem: Leyden, Alckmaer

Delfft: Edelen, Amsterdam

Leyden: Delfft, Hoorn

Gorchem: Briel, Enckhuysen

Briel: Rotterdam, Monnickedam

Alckmaer: Dort met een van de gecommitteerde Raden van ’t Noorderquartier

Eylanden: Haerlem

74. Zijn voorgeweest ende geleesen verscheyden requesten ende particuliere saecken van kleynen gewichte, daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is, nyet waerdigh omme notitie van gehouden te worden.

75. De heeren commissarissen opte inspectie van den Westvrieschen omringh-, zee- ende binnendijcken rapport doende, verclaerende dat zij de respective dijckgraven van de vier ambachten in ’t leste van maij 1637 bij haer ontbooden hebben omme ten overstaen van dezelve met 2 landtmeeters haer besogne ende commissie te voltrecken ende van alles nae behooren geïnformeert te werden, dienvolgens den 7575. De heeren commissarissen opte inspectie van den Westvrieschen omringh-, zee- ende binnendijcken rapport doende, verclaerende dat zij de respective dijckgraven van de vier ambachten in ’t leste van maij 1637 bij haer ontbooden hebben omme ten overstaen van dezelve met 2 landtmeeters haer besogne ende commissie te voltrecken ende van alles nae behooren geïnformeert te werden, dienvolgens den 5^en junii beghinnende van buyten de Vriessepoort aff, dat zij bevonden hadden datten Reeckerdijck deurgaens te laegh was, maer dat geresolveert was dezelve een voet te verhoogen. Dat van Crabbendam aff den Ouden Vriessen Zeedijck zeer wel bewassen ende een slaeper geworden was ende geen pericule hadde; dat van daer aff nae Colhorn toe om ’t verzet ende schut van ’t eylandt Wieringen weynigh pericule was, meende effentwel dat een stuck buytendijck, De Jaerde geheeten, beeter behoorde te werden verseeckert; datten dijck van de vier Noorder Coggen bij haer groot bevonden was 4.546 mergen, daeronder 3.900 roeden zee- en de Calendijck (die op een noordwest windt lagh), diep bij de voetingh 4.6.10 ende bij Medenblick 14 ende 15 voeten, de reste aerdijck met voorlant; dat in deesen dijck verscheyden periculeuse gaeten geslaegen ende de halsingen bij den Wierdijck op verscheyden plaetsen ingesoncken waeren vermits het deurckloocken van den dijck offte affsetten van de mattingh; datten Drechterlandschen dijck deurgaens swack ende op sommige plaetsen, sonderlinge opte Gelderse Hoeck ende bij de Leeck ende daeromtrent, seer periculeus lagh ende bij een ijder geoordeelt dat nyet suffisant was. Dat voorts den Oudendijck ende andere binnendijcken bij de Byemster langs verre te laegh ende nyet suffisant zijnde om een inwateringe off inundatie te konnen keeren, ende dat mitsdien so een treffelijck quartier geen cleyn pericule loopt, haer voorderlijcken refererende tot het lange verbael, ende meede tottet besogne van de heeren Committeerde Raden van ’t Noorderquartier over den dijck bij Winckel ende voorts de notulen bij haere landmeeters daervan gehouden.

Dit rapport gedaen zijnde, is hierbij geleesen zeecker request van de heeren van Hoorn, Enckhuysen ende Medenblick, versoeckenden, also deese saecke daerop aencompt off ‘t recht van verstoelinge plaetse heefft off nyet, dat daerom in deese zaecke met behoorlijcke spoedicheyt magh werden geghaen, ende die van den Hoogen Rade geauthoriseert om ‘tzelve recht naerder te examineren, partijen daerop te hooren ende daerinne te adviseren offte te decideren so sij in goeden consciëntie sullen vinden te behooren, ende dat meede de commissarisen moghten werden versocht naerder openinge te doen van de oneffenheyt der dijcklasten die zij in de respective vier ambachten hebben bevonden ende van ’tgunt haer vorder bij oculaire inspectie magh zijn gebleecken, ten eynde de vergaderinge van alles ten vollen magh werden onderrecht.

Hierop gedelibereert zijnde versochten de heeren van Alckmaer copije uyt dit rapport ende meede van ’t request bij ons overgeleevert, mits dat de zaecke hierentusschen soude werden gehouden in state, oock nyet connende oordelen dat partije ongehoort eenigh naerder rapport off advijs bij commissarisen soude connen werden gedaen off gegheeven. Hierover tusschen ons eenige disputen vallende is eyntelijcken verstaen datte heeren commissarisen werden versocht om te adviseren wat haer belangende de oneffenheyt van lasten van de dijcken in de respective vier ambachten bij oculaire inspectie naerder is gebleecken, ende dat voorts de heeren van Alckmaer copije uyttet request, ende de leeden die ’t begheeren, copije van ’t verbael sal worden gegheeven, mits staende vergaderinge haer daerop doende naerder lasten.

76. Die van Naerden in gijselinge gehaelt zijnde om haere verpondinge ende versoeckende een somme van 7.000 £ van servijsgelt daertegens te mogen liquideren aen de Fransse ruyters in haer stadt verstreckt, datten ontfanger weygerich is te doen ende bij provisie om uytte gijselinge ontslaegen te werden solange van deese somme uytte Franse penningen sullen weesen voldaen, is nae deliberatie goedtgevonden ’t advijs van de heeren Committeerde Raden eens te verstaen hoe ’t mette Fransse penningen staet ende dat hierentusschen de supplianten uytte gijsel sullen werden ontslaeghen.

77. De capiteynen van de custscheepen tot Amsterdam op Holland repartieert gedreyght werdende met executie van haere crediteuren van geleeverde vivres, ende nyet connende betaelen vermits een groote somme aen ’t landt van gage ten affteren zijn, daervan haer bij de leste negotiatie oock eenigh contentement was beloofft, doch nyets gevolgt, ende versoeckende derhalven so nyet met gelt tenmintsten met obligatiën voldaen te werden.

78. De acht compagniën onder den oversten Loo, voor deesen op Noord Hollandt gerepartieert ende jegenwoordigh 6 maenden ten affteren zijnde deurdien van de affectatie zijn verschenen, versoeckende meede off gelt off obligatiën als andere is gepasseert.

79. Den oversten Ferens voor hemzelven ende zijn onderhebbende capiteynen meede versoeckende betaelinge van 2 affterstallige ordonnantiën, is op allen deesen verstaen nyet in geresolveert te connen werden so lange geen nyeuwe middelen souden weesen ingewilligt.

80. Is uytte Generaliteyt ingebracht ende geleesen zeecker contreprotest bij haer beraempt tegens het protest over de proceduuren tegens de gesuspecteerde ende ingeroepen admiraliteyten van Amsterdam, vanweegen deese provintie gedaen, daerbij verclaert werde dat haer ongehoort deese resolutie hier genomen was tegens ’t recht dat haer uyt haer commissie ende unie competeert; dat zij daerom voorgenomen hebben daertegens seecker deductie van haer recht inne te stellen, om ‘tzelve aen alle de provintiën ende oock den stadhouder te behandighen ten eynde daerinne naerder gemaincteneert mogen werden, protesterende hierentusschen van de onheylen daeruyt te onstaen. Hierop gedelibereert zijnde is goedgevonden den naem van Staten-Generael in gelijcke acten nyet te gedoogen maer de gedeputeerden souden te lasten om die tegen te spreecken, ende daerbeneffens om te letten opte deductie die sij sullen willen oversenden ende daervan copije alhier oversenden, om ’t recht van deese provintie is ’t noot daertegens naerder gededuceert te worden. Ende is bij deese occasie meede goedgevonden datte instructie voor onse gedeputeerden ter Generaliteyt deur de heeren daertoe gecommitteert, geconcipiëert ende ingestelt zal worden om naemaels te arresteren op sodanige voet als men zal vinden te behooren, hoopende dat deur dit middel sodanige proceduren van de gedeputeerden van de provintiën te beeter geweert ende voorgecomen sullen connen werden.

81. Opte advijsen van den 26^en junii 1637 uyt Venetiën overgecomen verstaen weesende datten coningh van Spagnen uytte Napelse vloote de beste heefft doen uytkiesen ende gelast nae Spagnen te ghaen ende haer te voegen bij de vlote van Duca de Mageda om onder desselffen ende Don Antonio de Docquendo commando nae Brasijl te ghaen, ende de Hollanders in haer progressen te stuyten ende daervandaen te jaeghen; dat deese schepen meest Hollanders zijn, die nu tegens haer eygen vrinden aengesonden werden ende van de vracht nyet wel zal werden toegewenst; dat deese saecke seer verre syet, ende so in Venetiën ijmandt in dier voegen ’tzelve hadden poogen te doen, dattet zijn hals soude hebben gecost ende daerom oock noodigh is dat alhier precijse magh werden verbooden; datten Spaensen admirael mettet neemen van de leste scheepen verleckert zijnde van boven meer toetasten, neemende alle scheepen die sij crijgen connen, die onlanghs te vooren in Spaensen dienst zijn geweest, sodat men hier uytsiet datte loose geen gebreck heefft so lange als de gierige leefft.    Hierop gedelibereert zijnde verstonden alle de leeden dat deese zaecke seer verre sagh ende nyet langer getolereert conde werden, dan dewijl onderscheyt is off de leeden haer willigh off tegens danck bij arrest in denzelven dienst begheeven, is daeromme geresolveert dattet Hoff sal worden aangeschreeven, om den fiscael aen te seggen dat zij hem met discretie sal hebben te informeren tegens de Hollandsche scheepen, sonderlinge tegens diegheene die haer met voordaght ende al weetens ende willens aen de Spaenschen hebben verhuurt, ende tegens dezelve te procederen als nae rechten behoort, wel verstaende dat alleen bij pretentie sulcx sal vermogen te doen in die plaetsen daer de officieren van ’t landt naelatigh zijn om ‘tzelve te doen ende anders nergens.

82. Is uytte Generaliteit ingebraght datte provintiën precijse insisteren datte verpachtinge van de convoien ende licenten off in ’t geheel behooren te geschieden off tenminste voor een vierde part als voor deesen, ende so Hollandt difficulteert dat zij ’t in den haeren sullen doen verpachten, ende daerom in omvraege gebracht wat in deesen te doen ende off nyet best weesen soude yet toe te gheeven eer te comen tot vorder verwijderinghe, is effenwel bij meest alle leeden gepersisteert bij voorghaende resolutie, te weeten dewijl men bevindt datte pachters zelff onder de handt composeren ende frauderen, dattet een lichten hoop is die ’t middel pachten, ende dat zij de 30.000 £ voor de handt genyetende van de reste nyet gedencken te gheeven alsser te cort compt, het landt met pretensen van datte pasporten nyet gesuyvert werden betaelende, dezelve op 5.400.000 £ beghrootende ende daerin haer quote eysschende hoewel ditselve haer onmogelijck is te presteren, dat meede geen vordel maer schaede bij de verpachtinge geleeden is, dat daerom de verpachtinge sal worden affgeschafft ende de zaecke weeder gebracht totte collecte, ende in cas de provintiën anders souden ghaen ende bij meerderheyt van stemmen willen concluderen dat zij nyet en vermogen te doen, gemerckt alle jaer eenparigh consent toe werdt versocht ende oock moeten werden gedraegen, dat bij andere weeghen ‘tzelve sal worden gestuyt ende tegengeghaen.

83. Is meede gerapporteert van de dispariteyt van de opiniën die ter Generaliteyt geweest zijnde off men den nyeuw gedruckte bibel een simpelen titule, off een prefatie ende voorreede aen de leeser ende kercken voorstellen sal, verscheyden kittelachtige consideratiën pro et contra geallegeert geweest zijnde, ’t meerendeel van opinie weesende dat men beneffens den titule een prefatie bij forme van authorisatie daervoor stellen soude, daervan de lecture meede gedaen is, ende in omvraege gebracht zijnde wat de leeden dienthalven goedt connen vinden, is bij meerderheyt van stemmen beeter gevonden de zaecke te laete bij een slechten titule sonder eenige prefatie, ende dat sulcx ter Generaliteyt zal werden ingebracht.

84. De heeren Committeerde Raden binnenstaende ghaeven te kennen dattet leeger nu voor Breda gebracht sijnde, de solliciteurs tevreeden waeren de leeningen zelffs te verstrecken, mits bij de comptoiren prompt betaelt werdende, doch dattet cort van de affectatie bij negotiatie over de respective comptoiren dient gevonden, ende de vorder quote van Hollandt in de 50 compagniën ende ’t regement van Charnacé uytte geeyschte vierhondertduysent guldens, also ‘twelck bij deese gelegentheyt nyet langer dient getraineert, de gelegentheyt van de stadt Breda so considerabel voor deesen Staet zijnde. Waerop gedelibereert weesende, werde de negotiatie van ‘t cort van de affectatie bij meest alle leeden geëxcuseert, ende de negotiatie van de 400.000 £ totte lasten buyten de affectatie bij meest alle leeden geconsenteert, uytgeseyt dat Delfft daervooren nyet wilde instaen, Gorchem de 50.000 £ van haer bolwerckens alvoren wilde betaelt hebben, ende wij noch ongelast waeren, so dat beyde opgehouden is in resumptie.

85. De directeurs van de Mase bij den pachter van Schiedam in rechte betrocken weesende omdat sij seeckere tonnen bier van Rotterdam off Delfft tot Schiedam hadden gescheept, sustinerende nyet alleen de impost aldaer te moeten ontfangen maer oock concluderende tot boeten, ende versoeckende dat hiertegens voorsien mocht werden, ende teffens dat sij van eenige prompte penningen moghten werden voorsien om de custscheepen van de Mase te connen versorghen, is nae deliberatie goedtgevonden datte heeren Committeerde Raden het penael actie de pachters sullen affseggen ende belangende de reste adviseren waer sij meenen den impost betaelt te moeten werden, op ’t versoeck van ’t gelt nyet connende gedisponeert werden, solanghe geen middelen ingewillicht sullen sijn.

86. De heeren commissarisen naerder geëxamineert hebbende de papieren ende deductie bij den heeren van Utrecht overgeleevert om te excuseren de belastinge van 10 sts. opte tonne biers van buyten innecoomende, ende te thonen dat met recht mogen doen also haer bieren boven de Hollandsche bieren zijn beswaert, rapporteerden dat sij uytte zelve sulcx nyet en conden bevinden, maer dat ter contrarie uytt zeeckere deductie bij de gemeene brouwers alhier daertegens overgeleevert bleeck dattet last bier tot Utrecht nyet meer en hadde te draghen als 24-15-0 ende ’t last in Hollandt 28-12-0 ende oversulcx stijff 3 £ meer als in ’t Sticht. Waerop gedelibereert zijnde, is goedtgevonden datte zelve commissarisen sullen dienen van advijs wat zij oordelen dat in deese zaecke vorder gedaen zal dienen te werden.

87. Den heer van Oosterwijck, geweesen ambassadeur van deesen Staet in Venetiën, rapporteerde in ’t cort van zijn debvoiren tot Venetiën aengewent om te becomen het belooffde subsidie, dan dat bevonden heefft datte veranderinge van den teyt oock die republijcq van resolutie heeft doen veranderen, ende nyet de auxiliaire oorloge die van weynigh consideratie was maar alleen de vreese van de oorloge van den hartogh van Ossuna, van den keyser ende van Spagnen haer het tractaet van subsidie met ons heefft doen sluyten, die vreese wegh zijnde ende wij met Spagnen in oorloge geraeckt weesende, die sij vermoeden dat lange duuren sal, dat dit haer van resolutie heefft doen veranderen temeer deurdien het gelt soude moeten comen uytte burssen van de grooten ende regenten ende nergens anders can gevonden werden, sodat hij bevonden heefft datte veranderinge van de zaecken van de werelt, ende dattet gelt van de grooten zelff most comen, wel meer geopereert heefft als alle remonstrantiën van de ambassadeurs ende solemnele verbonden.

Dan deede bij deese gelegentheyt meede versoeken alsso hem beloofft is à l’advenant den heer Berck getracteert te sullen werden, ende datten zelven nyet alleen 9.000 £ ’s jaers van de Generaliteyt, maer daerenboven 16 £ van daghgelden in ’t reysen boven de reyscosten, ende noch tot laste van deese provintie 1.000 £ ’s jaers, waervan hij geduurende zijn dienst nyet met allen genooten heefft, versocht derhalven dat hem deese meede moghten werden gepasseert. Waerop gedelibereert zijnde is goedgevonden alvooren uytte Committeerde Raden te verstaen om wat reeden den heer Berck deese 1.000 £ ’s jaers meer is gegheeven, ende alsdan naerder op dit versoeck te letten, werdende den ontfanger Reael meede gelast den wissel van de 22.900 £ bij denzelven ambassadeur getrocken te betaelen, ende de penningen daertoe te negotiëren ende aen de volgende negotatiën weer te corten.

88. Het 3^e point van de anticipatie op ’t haertsteedegelt effter voorgedraegen weesende, verstonden de leeden meest alle dat op een subiect geen twee negotatiën conden gedaen worden ende dat best was het middel zelff te doen invorderen, ende ‘tzelve alsdan te imploieren soo den dienst van ’t landt vereysschen sal; andere daerin om den nootswille consenterende, is in deesen geen conclusie genoomen.

89. De bewinthebberen van de West Ind.^e Compagnie ten behoeve van de pachters van de asijnen sententie tot haeren nadeel den 15^e martii 1636 becomen hebbende, versochten alsnu iterativelijck mandament van revisie in communi forma, het ‘twelck haer bij alle leeden toegestaen ende geaccordeert is.

90. Opte notificatie van de heeren van Dordrecht van dat tegens de protestatie van de Admiraliteyten van deese provintie in ‘t Collegie van Rotterdam aen capiteyn Brienen, leggende op ’t jachte te Werckendam, maer 4 hooffden hebbende een ordonnantie van 40 coppen was gepasseert, is verstaen de Admiraliteyten van deese provintie voor de vergaderinge te ontbieden om van dit doen reeden ende reeckenschap te gheeven ende alsdan naerder tegens voorsien te werden.

91. Aedrijken Rattermont, muntmeester tot Dordrecht, te kennen gheevende datte provintie van Utrecht alle buytenduyten verbooden ende op penningen geset hadde, ende versoeckende daeromme dat van gelijcken bij deesen Staet alle Uterse ende uytheemse duyten moghten werden verbooden, ende om de muntgesellen de mondt open te houden voorts toegestaen een partije halve stuyvers off duyten te mogen slaen. Hierop gedelibereert zijnde is geresolveert dat bij placcaet alle uytheemse duyten meede sullen werden verbooden ende dat op het vorder versoeck sal worden verstaen ’t advijs van de heeren generaels van de Munte.

92. Het 26^e point omme de solliciteurs contentement te doen effter geresumeert ende ter occasie van deesen geleesen sijnde de resolutiën dienthalven soo opten 1^en augustii 1636 als opten 4^en februarii 1637 naerder genoomen, ende meede mentie gemaeckt sijnde van den lesten voorslagh van de heeren Committeerde Raeden ende op wat voet men dezelve best contentement soude connen doen, is eyntelijcken geresolveert dat men volgens ende in conformité van de resolutie van de 4^en februarii dito 1637 deese luyden contentement zal doen, te weeten dat men haer ordonnantiën tot februarii 1635 toe soude doen betaelen ende negotiëren deur den ontfanger Mirop, bedraegende ter somme van 266.970 £ ende dat men haere vorder ordonnantiën tot maii 1635 toe soude betaelen ende doen negotiëren over de comptoiren, bedraegende ter somme van 520.000 £, ende de reste bedraeghende 2.657.000 £, dat men haer daervan obligatiën met interesten geheeven souden op 4 halff jaers, de 1^e in te ghaen junii 1637; de 2^e december 1637 ende so voort van halff te halff jaere, mits dattezelve obligatiën nyet losbaer sullen zijn als nae verloop van 2 jaeren nae date van den respectiven ingangh te reeckenen, mits dat oock het besogne van de seesaecken met ijver bij der hand genomen ende ordre gestelt sal worden datte Collegiën minstens van de quote van Hollandt nae behooren mogen werden versorgt.

Bij occasie is meede verhaelt dat inderdaet bevonden is datte solliciteurs nyet meer genooten hebben als 1 procento dat is 8 1/3 in ’t jaer ten hondert van de verschooten penningen ende daerenboven 30 à 40 £ ’s maends voor haer moeyten van de penningen te ontfangen, uyt te tellen ende de rollen te procureren ende te doen sluyten, dat alleen de meenichte van de compagniën haer ’t voordeel heeft gegeeven, ende dat andersints nyemant voor dat gelt die moeyte gheerne soude op hem neemen.

93. Effter voorgedraegen weesende de petitie van 400.000 £ voor de leegerlasten bij leeninge van de soldaten buyten de affectatie in ’t leeger geëyscht, oordelden meest alle leeden dat nyet geëxcuseert conde worden; wij sweeghen daerop stil, alss noch ongelast waeren ende is eyntelijcken geresolveert dat deese 400.000 £ bij Committeerde Raden geëyscht over de respective comptoiren sullen werden genegotieert, ende datte steeden bij alle middelen de comptoiren sullen helpen de handt bieden.

94. Dan belanghende het cort van de comptoiren in de affectatie jegenwoordigh beghroot op 700.000 £ om ‘tzelve voor drije maenden te mogen doen negotiëren over de respective comptoiren, ten eynde van de geaffecteerde d’een betaelt werdende d’ander nyet, geen confusie ende ondienst in ’t leeger come te ontstaen, conden de leeden van ’t Noorderquartier qualijcken toe beweeght werden, sustineerende sowel als andere te cort te comen, ende haer tot verlichtinge van andere nyet te mogen beswaeren tot ruïne van haer comptoiren, waerover tegens die van ’t Suyderquartier eenige disputen vallende, sustinerende dat wij ons affter gehouden ende minder als nae behooren, ende sij boven vermogen beswaert waeren, ende andere discoursen meer van dat bij dit voorslagh den commisen de occasie soude werden benomen om onbehoorlijcken proffeijten te connen doen mettet seggen datter geen gelt is, daerdoor het landt in extreme ongeleegentheyt soude connen werden gestelt, is effenwel om de dispariteyt geen conclusie in gevallen.

95. Het 4^e point om in te willigen een impost van ’t hooffgelt op alle diegheene die boven de 12 jaeren oudt zijn, 3 sts. ter maent op ijder hoofft, worde bij meest alle leeden effter affgeslaegen ende nyet practicabel geoordelt, waeromme oock genochsaem als desperaet gelaeten is sonder conclusie.

96. Het 5^e point om de capitalisten in ’t zoudtgelt 1/3 part hooger te beswaeren, dat is van 1 £ nu 1-10-0, meede in omvraege gebraght weesende, conden eenige daertoe verstaen, andere geensints, maer urgeerden ’t vermeerderen van de capitalisten met alle die tot 1.000 £ ende boven gegoedt zijnde, andere wilden dezelve tot halve capitalisten gemaeckt hebbende, andere wilden ’t middel generalijcken met ¼ part verhooght hebben ende de pachters totte registers van de 40^e penninge vrij acces toestaen; dan heefft om deese discrepantie wille geen conclusie in genomen connen werden.

97. Op ’t voorslagh van Pieter van der Linden vanweegen de Generaliteyt gedaen om ’t kleyn zeegel van de Generaliteyt te beneficeren mits daeronder subiect maeckende alle convoyceelen, ende buyten- oock binnenlandsche pasporten. Gehoort weesende ’t advijs van de heeren Committeerde Raeden, dat sulcx met dienst van ’t landt soude connen geschieden als gedestineert zijnde ten dienst van de Admiraliteyten, worde bij de leeden verstaen alvoorens daerop te hooren de consideratiën van de respective principalen.

98. De heeren Committeerde Raden rapporterende opte requesten van Naerden, belanghende de versochte liquidatie tegens den ontfanger-generael, verclaeren dattezelve stadt van ’t jaer 1635 ende 1636 aen verpondinge ten affteren is ƒ 8.307-2-3; dat zij hiertegens tegoedt hebben de gratie van de verpondinge van de armen bedraegende in twee jaeren 1.002 £, noch aen renten op ’t landt 234 £, ‘tsaemen 1.236 £ die sij gefondeert zijn te corten. Dat daerboven hebben twee ordonnantiën, een van 1.219-9-10 ende een ander van 6.300 £, ende noch pretenderen over gasthuysoncosten 646-5-0, sodat te boven souden comen 1.143 gulden. Belanghende de Franssche penningen dat 300.000 £ maer overgecomen was, daervan aen de Franssche officiers betaelt was haer tractement van 60.000 £ ende de reste bij den Raedt van State geïmploieert tot betaelinge van 2 maenden aen de extraordinaris militie, daerop noch 50.000 £ te cort quamen, soodatter voor de servijsen ende andere oncosten nyet van overgebleeven is, stellende ’t versoeck van deese supplianten ter discretie van de vergaderinge.

Hierop gedelibereert zijnde werde onreedelijck geoordelt dat men luyden die zelffs gelt van landt compt om haer verpondinge soude executeren ende is daeromme goedgevonden d’zelve uytte gijselinge te ontslaen ende ongemoeyt te laeten, met last opte heeren Committeerde Raden om sorge te draeghen datt uytte eerste Franssche penningen de servijsen ende gasthuysoncosten volgens de expresse resolutie ende stipulatie vooraff mogen werden voldaen.

99. Die van ’t vleeshoudersgilde tot Amsterdam, versoeckende interpretatie off de meeninge is dat zij nyet meede sullen mogen pachten, is verstaen dewijl de ordonnantiën generael spreeckt dat geen vleeshouders zelffs sullen mogen pachten, dat sij nyet meerder als andere connen werden geëximeert ende daerom haer nae de ordonnantiën hebben te reguleren.

100. Gehoort het naeder advijs van de heeren gecommitteerden opte beswaernisse van de buytenbieren bij die van Utrecht, lestelijcken geresolveert, is verstaen dat men bij missive de heeren Staten van Utrecht zal berichten van de reedenen die vanweegens deese provintie daertegens dienen, so dezelve in de deductie van de brouwers breeder zijn verhaelt, ende daerbij versoecken dat in consideratie van dezelve van dit voorneemen als onrechtmatigh gelieven te desisteren, ende de bieren van deese provintie boven haer eygen nyet te beswaeren.

101. Op ’t versoeck van de gedeputeerden van den classe van Alckmaer is die van Colhoren toegestaen een subsidie van 500 £ tottet opbouwen van een grooter kerck ende gerijff van de aenwassende gemeente aldaer, werdende ’t vorder versoeck van de steeden te mogen aenspreecken in bedencken gehouden ende geen authorisatie toe gegheeven.

102. Eenige predicanten ende gedeputeerden uytten kerckenraet van Den Hage binnenstaende claegen over Johan Utenboogert hoe datten zelve sonder rappel van ban binnen deese landen weder gecomen weesende alhier in Den Hage heen weeder terneergeset heefft, ende daermeede nyet tevreeden zijnde hemzelffs noch verstout in ’t gesicht van de reegeringe bij geleegentheyt te preedicken, gelijck nu deese leste beededagh meede gedaen heefft, ende alsso ‘tzelve staeckende is nyet alleen tot erghernisse van de gereformeerde kercken in Den Haghe, tot voedinghe van onlusten ende ongeleegentheeden, maer oock tot groote vilipendie van de regeringe ende cleynachtinge van de placcaten van de hooghe overigheyt.      Versoeckende daeromme dat alsnoch intijds daertegens moghte werden voorsien ende dat dit schandaleus exempel in toecomende moght werden geweert. Waerop gedelibereert zijnde is verstaen denzelven Uytenbooghaert uytten naeme van de vergaderinge aen te seggen ende te gebieden dat hem zal hebben te reguleren nae ’t placcaet ende resolutie voor deesen tegens het predijcken genoomen, off dat daertegens anders sal werden voorsien.

103. De heeren Committeerde Raden versoeckende dat toch eyntelijcken eens ordre moght werden gestelt tot betaelinge van de tractamenten, als vooreerst van ’t tractament van Zijne Excellentie ter somme van 100.000 £ toe; van de commissarisen van de monsteringe over ’t geheele Suyderquartier; van de maiors van de steeden; van de geapointteerde van Zijn Genade graeff Willem den heer van Lokeren ende duysent andere meer, totte clercken van de secretarije, papier ende incktleeveraers incluys, die nyet langer stil connen staen sonder eenighe merckelijcke ongeleegentheyt te veroorsaecken; is verstaen dat alvoorens vigoureuse consenten ingewilligt moeten worden ende dat eer in dezelve saecken nyet en can worden gedaen.

104. D’zelve heeren Committeerde Raden effter instantiën doende om ’t cort van de defectueuse comptoiren opte affectatie over de respective comptoiren te mogen negotiëren om geen confusie in ’t leeger voor Breda te veroorsaecken als d’een betaelt d’ander onbetaelt moght werden geaccordeert, is bij deese gelegentheyt verhaelt dat die van ’t Noorderquartier noch opte leste negotiatie van ’t millioen te cort hadden gefurneert 135.000 £ ende in ’t halff millioen daer te vooren noch de heele quote, werdende het cort van de comptoiren nu genoomen op ontrent 700.000 £, daervan de drie maenden souden bedraeghen ontrent 170.000 £; conden de leeden van ’t Noorderquartier alsnoch nyet toe gedisponeert worden waeromme de zaecke eyntelijcken uytgestelt is totte naeste weecke om naerder last.

105. Het 6^e point van den impost van de brandewijnen te beneficiëren met den quantiteyt van stoopen volgens den voorslagh, conden de heeren van Delfft, Alckmaer ende eenige andere nyet toe verstaen, sodat daeromme opgehouden is in resumptie.

106. Het 7^e point van ’t cleedtgelt te vinden bij tauxatie van magistraten ende commissarisen in de respective steeden, worde bij vele leeden nyet practicabel geoordelt, omdat groote inegualiteyt veroorsaecken soude, waeromme meede opgehouden is in resumptie.

107. De resolutie voor de gemeene solliciteurs geresumeert zijnde worde bij alle leeden geapprobeert, uytgeseyt Rotterdam ende ons, die alvooren opte zeezaecken meede naerder ordre van betalinge wilden hebben gestelt.

108. Den admirael Dorp eens opgecomen zijnde om te remonstreren de groote ongeleegentheyt van de vloote ontrent Duynkercken ende de sooberheyt van vivres, versocht dat daertegens metten aldereersten voorsien mocht werden volgens de memorie bij hem overgelevert, so men de vloote binnen corte daegen nyet teffens ’t huys ende den viant die deese schaerscheyt bekent is, de zee ten besten gheeven wil. Bij de memorie wierde versocht dat de 16 scheepen in de Braeck liggende daervan eenige mette leste onweer haer anckers ende touwen, onder andere hij wel vier touwen hadde verlooren, wederom van nyeus met anckers, touwen, cruyt ende lonten tegens de winter moghten werden voorsien; ten 2^en dat een van de directeurs opte zelve scheepen moght worden gestelt om dezelve capiteynen haere reeckeningen van de vivres ende wat daeraen dependeert aff te neemen, alsso sulcks sijn werck nyet en is; ten 3^en dat off hem ander last moght werden gegeeven waer vandaen hij varsch waeter voor zijn scheepen soude hebben te haelen ende waer schoon te maecken, alsso in de Kiskassen sulcx onmogelijck is te doen ende in Engelant hem verboden is, dienvolgens nyet beeter als in Goerede off Vlissingen can worden gedaen, off dat hem het waeter met scheepen magh werden toegevoert alsso deur gebreck van water veel van ’t volck opte scheepen de scheurbuyck krijgen; ten 4^en dat oock de jaghten ende fregatten hem mogen werden toegesonden, off dat hij het incomen ende uytghaen van de viant nyet en can beletten, ende dat Colaert tot zijn believen zal connen incomen.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden de directeurs hierop tegens dinghsdagh eens te ontbieden, ten eynde tegens den admirael mondelinge mogen werden gehoort, ende dan gedaen dat noodigh weesen zal.

109. Is om de absentie van verscheyden leeden nyet gebesogneert als met lecture van eenige novelles, daervan bij ons overschrijvinge is gedaen.

110. Ter Generaliteyt versocht weesende dat vanweegen deese provintie aldaer naerder last versocht wordt opte propositie van den agent Boswel onlanghs aldaer gedaen, concernerende het senden van een ambassadeur tot Hamburch, alsso tenzelven eynde bij den voorseyde agent verscheyden instantiën werden gedaen, vonden de leeden deese zaecke vrij bedenckelijck ende van verre insichte, temeer dewijl men noch onzeecker is hoe ‘t tractaet tusschen Engelant ende Vranckrijck leyt, meenden daeromme dat men de zaecke soude laeten berusten sonder antwoort totte overcompste van den heer Beveren om bij denzelven naerder bericht te worden van de gelegentheyt van ’t tractaet ende dat men ter Generaliteyt voor antwoord soude inbrenghen dat men alhier beesigh is om over die zaecke naerder resolutie te formeren, ende hoewel andere van andere opinie waeren is effenwel nae resumptie in dier voeghen geconcludeert gheworden.

111. De gedeputeerden van de provintiën siende de ongeneegentheyt van deese provintie om te verstaen totte continuatie van de verpachtinge van ¼ van de convoien, seggen reedenen te connen geeven die onwederspreekelijck sijn waerom datte verpachtinge dienstiger is voor ’t landt als de collecte, versochten daeromme meede gedeputeerden van deese provintie op dat stuck te mogen comen in naerder consideratie.

Hierop gedelibereert zijnde vonden eenige leeden ‘tzelve ongeraeden, dan t’eenendeel ‘tzelve dienstigh oordelende is verstaen ‘tzelve voor antwoordt de provintiën toe te laeten comen, werdende hiertoe gecommiteert een van de heeren van Haerlem, Leyden, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn, Enckhuysen metten ordinnaris gedeputeerden boven ende den raedtpensionaris.

112. Ende is meede verstaen dat in dezelve conferentie meede naerder debvoiren aen de provintiën sullen werden aengewent, ten eynde de Raedt van State geïnhibeert magh werden ende gelast om voortaen nyet meerder te diverteren het incomen van de comptoiren van de rivieren, ten eynde de Collegiën ter Admiraeliteit in geen vorder onmacht mogen werden gebraght.

113. Belanghende den Levantischen handel ende ’t verhuuren van de scheepen deeser landen in Spaenschen dienst meede bij de provintiën geürgeert werdende dat naerder voorsieninge tegens moght werden gedaen, ende dat in toecomende het placcaet daertegens beraemt gearresteert ende gepractiseert soude mogen werden, is verstaen haer voor antwoordt toe te voegen dat alreede belanghende ’t gepasseerde bij de vergaderinge ordre is gestelt; dat bij den fiscael ende officieren van ’t landt daertegens nae behooren sall werden geprocedeert; belanghende het toecomende dat men tevreeden is dattet geconcipiëerde placcaet in omvrage gebracht ende resolutie inne genoomen magh werden als men sal vinden te behooren.

114. Den ontfanger van Rotterdam versoeckende de subsidie en de geaffecteerde compagniën op sijn comptoir te mogen voldoen, dat hem andersints onmogelijcken is, is verstaen datten zelven dien onvermindert sal worden gelast de betaelinge nae behooren te doen, onder beloffte dattet cort hem sal worden betaelt mits de restanten oversendende ende het cort pertinentelijcken begrootende.

115. Andreas Boxtel servitiemeester van Heusden 8 ordonnantiën hebbende sonder een stuijver aen gelt daerop te connen becomen, bedraeghende ontrent 25.000 £ ende geen apparentie sijnde datte soldaten weeder in guarnisoen aldaer sullen werden ingenomen sonder voorghaende betaelinge, versocht daeromme hierop nae behooren te werden gelet ende hem bij provisie de betaelinge van eenige ordonnantiën te doen toecomen opdatte luyden magh gegeeven worden eenigh contentement; gelijcke clachten gedaen werdende vanwegens de maiors van de frontiers, van clercken, booden, groote ende laege officiers, om betalinge van haer affterstallige tractamenten, alsmeede van de thresorier van Zijne Ex.^tie selffs contenderende nae een somme van 100.000 £, is verstaen dat in deesen sonder consent van voorgaende middelen nyet en can worden getreeden.

116. Schepenen ende regeerders tot Rijp in contentie zijnde met haere vroetschappen, meest Mennonisten, in verscheyden saecken de regeringe van ’t dorp betreffende, die so verre genomen sijn dat mits de meenighfuldicheyt van de processen daeruyt alreede ontstaen, tot grooten ondienst van ’t landt veeleer de middelen van ’t heele dorp geruïneert als een eynde van de questiën sal weesen te becomen, ende versoeckende daeromme dat bij politijcqen authoriteyt daertegens soude mogen werden voorsien; is nae deliberatie goedtgevonden ’t proces dat tusschen partijen voor ’t Hoff geseyt werdt in state van wijsen te weesen, sijn voortgangh te doen hebben; ende belanghende de reste datte heeren Committeerden Raden van ’t Noorderquartier werden geauthoriseert alle haere vorder questiën ende disputen tot voorcominge van vorder onlusten off met gemoede off anderssints aff te doen ende daertegens te voorsien als sij ten meesten dienste van den lande sullen bevinden te behooren.

117. Zijn binnen gestaen ende tegens malcanderen gehoort den admirael Dorp ende de directeurs van de custscheepen belanghende de vivres ende behoefften die denzelffen admirael in zijn vloote seyde van nooden te hebben ende sonder eenigen uytstel hem toegesonden te moeten worden, deurdien verscheyden vivres bedorven ende qualijck geconditionneert hem geleevert waeren, sustinerende de directeurs ter contrariën ende dat nyet haer schult maer van de capiteynen was so daer yet verdorven moght zijn, dat anders nogh een halffe maent langer hadden connen wachten, waerover verscheyden contestatiën tusschen partijen vallende die eenigermaeten nae injurie smaeckten, den admirael seggende dat de directeurs van haer doen meer proffijt hadden als de capiteynen gehadt hadden, ‘twelck de directeurs ter herten trocken als injurieus ende haer eere naedeeligh, ende versoeckende dat beweesen moght werden, is na verscheyden haketten[?] eyntelijcken geresolveert dat men den admirael sal aenseggen dat hij qualijck opgecomen is ende best te scheep gebleeven was, ende dat al deese disputen ende ongelegentheeden daeruyt onstonden dat tusschen beyden een quae grondt is ende dat hij met haer nyet en correspondeert, noch oyt om eenige behoefften geschreeven heeft; dat effentwel beeter hadden gepast dat men goedtvint dat hij datelijcken weeder nae zee zal ghaen ende een lijste van zijn behoefften aen de directeurs laetende, datte zelve hem sullen werden toegesonden. Dan alsso considerabel was off de scheepen in de Braeck leggende het uytghaen ende incomen van de viant sullen connen verhinderen, ende off hem dienthalven geen ruymer commissie behoort te worden gegeeven als daer te leggen, is verstaen dattet advijs van Zijn Hoogheyt op sal werden gehoort om naemaels op gedelibereert te worden.

118. Opte clachten van de agent Boswel ten eynde de cautionarisen voor ‘t genomen Engels laeckenschip van haere borchtochten moghten werden ontslaegen, alsso geen exempelen zijn dat uyt goederen van contrebande van naburige rijcken voor goeden prijse sijn verclaert geweest. Gehoort de inclinatie van de provintiën is goedgevonden daermeede te conformeren ende de borgen van haer borchtochten te ontslaen mits dat naemals op ’t versoeck van de geïnteresseerden favorabelijcken zal werden gelet.

119. Belanghende de prefatie van den bijbel effter geürgeert werdende dat ter Generaliteyt t’eenemael noodigh werdt geoordelt, ende daerom alhier meede geaccordeert behoorde te worden, worde verstaen dat alvooren den tijtel metten gesneeden plaet ende ’t octroy sal worden geëxhibeert, om al ‘tzelve gesien alsdan in gedisponeert te werden als nae behooren.

120. Zijn effter bij de heeren Committeerde Raden geremonstreert de grote benautheden daer zij in steecken mits de schaersheyt van penningen ende specialijcken om ’t groote cort dat langs so meer valt opte comptoiren vermits de affectatie daeruyt ontstaet dat sommige comptoiren in ’t leeger betaelt werden, andere van één nature weeder nyet, dat nootsaeckelijken tot een confusie moet uytbarsten, daerbij comende dat alle de extraordinaris troepen opte Fransse penningen geassigneert sommige twee, sommige maer een maent, sommige nyet betaelt weesende mits maer 300.000 £ overcomen is die maer 240.000 £ hebben connen verstrecken, vermits ’t verlies opten wissel van ’t Fransse gelt, ende dat tot reste noch weynigh hoope is, ‘twelck oock groote miscontentementen onder dat volck causeert, behalven dat oock de 50 compagniën, ‘t regement van Charnacé ende de ritmeesteren in plaetse van de bidets die buyten de affectatie zijn, vermits de wanbetaelinge becants desperaet sijn, claegende zeer over ’t Noorderquartier dat van de 307.000 £ die uytte leste negotiatie van 1.500.000 £ hadden verwacht maer 70.000 £ becomen hebben, ende dat men haer genochsaem alle lasten alleen deede draeghen, jae genochsaem eerst smooren om daernae meede te verghaen; dattet langer so nyet conde ghaen, datte handt gelijck aen de ploegh most werden geslaegen ende daerom die van ’t Noorderquartier versocht de resterende 237.000 £ promptelijcken hier te furneren.

Vreesende daerenboven twee saeken noodigh die sonder pericule van de meeste confusie in ’t leeger ende bij gevolge sonder uyterste vreese van ’t verlies van den Staet nyet langer connen uytgestelt worden, dat is dat haer promptelijcken werden gefurneert de lest geëyschte 400.000 ende daerbeneffens het cort van de affectatie voor 2 à 3 maenden ten mintsten. Versoeckende dat deese zaecke nae zijn gewichte betracht magh werden so men de goede hoope van ’t succes van Breda in corte daegen nyet t’eenemael wil sien verwaerloost ende het landt in ’t uyterste gevaer gestelt, protesteren hierentusschen van haer debvoir ende willende onschuldigh zijn aen de onheylen die bij vorder retardement het landt souden mogen overcomen.

Deese saecke in omvraege gebracht zijnde, sijn verscheyden contestatiën tusschen de quartieren gevallen ende eyntelijcken de zaecke nyet verder gebracht connen werden dan datte leeden aenneemen bij den haeren alle debvoiren aen te wenden datte 400.000 £ op ’t spoedichste magh worden te borde gebracht ende dat sij vorder meede sullen schrijven om consent ende naerder last totte versochte negotiatie van ’t cort van de comptoiren.

121. Is bij den raedsheer De Wit als commissaris geweest op ’t Suydhollandse sijnode gehouden tot Dordrecht rapport gedaen ende in spetie verhaelt dat opte disputen van der Goude tegens haeren eenigen predicant Abbema ordre was gestelt ende zes predicanten beraempt die bij gebeurten dezelve stadt souden bedienen totdat andere aldaer beroepen sullen sijn. Dat oock de questie van Delffshaven aldaer ten vollen geslist ende met gemeen contentement van de stadt Delfft ende classe den predicant tot Catwijck beroepen hadden, die hem daertoe nyet ongeneegen hadde gethoont; dat oock de questie van Heuckelom tegens den heer geaccommodeert is met het beroep van zeecker predicant sorterende onder de jurisdictie van de heer van Brederode, die daertegens eenige consideratiën heefft maer hoopt dattezelve weghgenomen sullen connen worden; datte questie van den rector tot Rotterdam Swaerdecroon daermeede heefft voor geweest ende over hem geclaeght dat hij de kerckenordeninge nyet en wil onderteekenen maer met zijn kinderen somptijts in de remonstransche, somptijts in de gereformeerde kerck ghaet ende daerom goedtgevonden is den magistraet aldaer te versoecken omme hem de gemeene ordre te doen onderwerpen; dat meede goedtgevonden was eenige te committeren om naerder te resumeren de deductie van ’t recht van de kercke tegens het ius patronatus ingestelt, ten eynde ’t besogne daerop gedecreteert eens voltrocken soude mogen worden; dat oock geresolveert was allomme te practiseren de ordre dat geen buytenpredicant in eenige kercke soude mogen predicken sonder consent van den kerckenraedt daertoe alvooren verkreegen te hebben, ende andere saecken meer volgens ’t verbael bij hem daervan gehouden ende overgeleevert, daertoe hij hem was refererende, ende is hiermeede uytgegaen ende van zijn moeyten bedanckt, de Edelen daerbij voegende dat zij in deese resolutiën conden toestaen soveel haer recht ende de ordre van de regeringe can lijden, de reste in’t gros disavoierende12121. Is bij den raedsheer De Wit als commissaris geweest op ’t Suydhollandse sijnode gehouden tot Dordrecht rapport gedaen ende in spetie verhaelt dat opte disputen van der Goude tegens haeren eenigen predicant Abbema ordre was gestelt ende zes predicanten beraempt die bij gebeurten dezelve stadt souden bedienen totdat andere aldaer beroepen sullen sijn. Dat oock de questie van Delffshaven aldaer ten vollen geslist ende met gemeen contentement van de stadt Delfft ende classe den predicant tot Catwijck beroepen hadden, die hem daertoe nyet ongeneegen hadde gethoont; dat oock de questie van Heuckelom tegens den heer geaccommodeert is met het beroep van zeecker predicant sorterende onder de jurisdictie van de heer van Brederode, die daertegens eenige consideratiën heefft maer hoopt dattezelve weghgenomen sullen connen worden; datte questie van den rector tot Rotterdam Swaerdecroon daermeede heefft voor geweest ende over hem geclaeght dat hij de kerckenordeninge nyet en wil onderteekenen maer met zijn kinderen somptijts in de remonstransche, somptijts in de gereformeerde kerck ghaet ende daerom goedtgevonden is den magistraet aldaer te versoecken omme hem de gemeene ordre te doen onderwerpen; dat meede goedtgevonden was eenige te committeren om naerder te resumeren de deductie van ’t recht van de kercke tegens het ius patronatus ingestelt, ten eynde ’t besogne daerop gedecreteert eens voltrocken soude mogen worden; dat oock geresolveert was allomme te practiseren de ordre dat geen buytenpredicant in eenige kercke soude mogen predicken sonder consent van den kerckenraedt daertoe alvooren verkreegen te hebben, ende andere saecken meer volgens ’t verbael bij hem daervan gehouden ende overgeleevert, daertoe hij hem was refererende, ende is hiermeede uytgegaen ende van zijn moeyten bedanckt, de Edelen daerbij voegende dat zij in deese resolutiën conden toestaen soveel haer recht ende de ordre van de regeringe can lijden, de reste in’t gros disavoierende.

Noch zijn voorgeweest verscheyden zaecken die tot daeghs daeraen zijn uytgestelt omdattet te laet wierde.

122. De directeurs van de Mase binnenstaende verclaerden datten tijdt van haer dienst geëxpireert was ende alsso sij bevonden datte charge haer te lastigh viel, oock seer onghaerne daerinne souden continueren, dewijl in plaetse van danck voor haeren goeden ijver, met schandaleuse opspraecke, zelffs bij den admirael werden bejeegent, seyden daeromme dezelve haere dienst op ende verclaerden haer personen daertoe nyet langer te connen laeten gebruycken. Hierop gedelibereert zijnde is bij de meeste leeden verstaen ende geresolveert dat men deesen directeurs voor haeren goeden dienst zal bedancken ende voorts versoecken noch een weynigh tijdt te willen continueren in deesen dienst totdat ter Generaliteyt hiervan notificatie gedaen zijnde, op alles naerder ordre zal zijn gestelt ende dat voorts den admirael zal worden gelast zee te kiesen om den viant te verhinderen soveele doenlijcken weesen zal.

123. Is bij die van Amsterdam effter geremonstreert van de onbehoorlijcken proceduuren bij den heer van Vuurssen, geweesen admiraliteyt tot Amsterdam tegens den schout Grootenhuysen gehouden, daerinne bestaende dat op het te kennen gheeven ende versoeck van den voorseyde heer van Vuurssen het Hoff van Utrecht den eersten deurwaerder daerop versocht, gelast heeft om in arrest te neemen de goederen ende renten van de voorseyden Grootenhuys met verbot van aliënatie van dezelve ende last opten ontfanger om geen interessen te tellen, ende daerop tegens zeeckeren competenten daeghe voor ’t Hoff van Utrecht te compareren om de proceduren bij hem tegens den voorseyden Vuurssen voor schepenen tot Amsterdam geïntenteert, te sien verclaeren voor nul ende van onwaerden off te seggen sijne reedenen ter contrariën. Ende alsso deese proceduuren van ’t Hoff van Utrecht notorie nul ende onrechtmatigh sijn ende van zeer schadelijcken gevolge als men bij retorsie soude willen ghaen, versochten daeromme dat deese saecke sulcx ter Generaliteyt soude mogen werden bemiddelt dat die van Utrecht met haer proceduren supercederen.

Hierop gedelibereert zijnde is verstaen datte ordinaris gedeputeerden boven sullen werden gelast deese ongerijmde proceduren ter Generaliteyt te notificeren, sonder de zaecke effenwel aldaer aenhangigh te maecken, met versoeck dat daervan willen desisteren; dat van gelijcken missive aen den Staten van Utrecht zal worden geschreeven in dewelcke de nulliteyt van deese proceduuren claerlijcken verthoont ende de schadelijcke consequentiën aengeweesen sullen worden, ende daeromme versocht van sodanige te willen desisteren off dat men nyet sal connen naelaeten daerinne te doen als men tot conservatie van de hooghheyt van deese provintie ende affweeringe van alle oppressiën van goede ingesetenen sal bevinden te behooren.

Ende so meede bij den extraordinaire deputeerden tot Utrecht op dit subiect eenige naerder propositie moght werden gedaen, dat zij daervan copije versoecken ende rapporteren sullen om naemaels naerder op geresolveert te worden als men sal vinden te behooren. Deese resolutie op voornoen in ’t werck gestelt zijnde, is gerapporteert datte provintiën daar beesigh geweest zijnde om uytte registeren sedert het jaer 1572 nae te soecken wat jurisdictie bij haer is gepleeght, ende dat voorts geleesen zijn de missiven die de provintiën concernerende haer recht van jurisdictie in gelijcke saecken sustineren te hebben ende aen Zijn Hoogheyt mitsgaders aen haer respective principalen meenen over te senden om tegens Hollandt in haer hoogheeden ende gerechticheeden gemaincteneert te worden, daervan bij haer copijen sullen overgesonden werden aen deese vergaderingen, hebbende hierentussen die van Utrecht voorgeslaegen dat men de proceduren so t’Utrecht als t’Amsterdam souden doen stilstaen totdat bij den stadhouder op ’t een ende ’t ander eenigh naerder expedient soude mogen weesen gevonden. Hierop effter gedelibereert zijnde is goedtgevonden de copijen aff te wachten doch datte paraphuren sullen werden tegengesproocken immers gewaeckt dat nyet verder werden uytgegeeven als hier in de vergaderinge sullen sijn geëxamineert.

124. De Admiraliteyten van Rotterdam naerder gehoort zijnde opte clachten van dat ordonnantiën van 40 coppen aen den capiteynen Brienen van den uytlegger bij Werckendam ende elders gepasseert souden worden, daer maer twee mannen ende 2 jongens op bevonden worden, verclaerden eenigen tijdt herwaerts ‘tzelve wel gebeurt te zijn doordien geen gelt hebben ende nyet dervende monsteren, ’t getal oock qualijck connen weesen dan dat eenige maenden herwerts ordonnantiën gewijgert zijn ende oock geresolveert dat men geene geeven sal solange geen gelt zal weesen gefurneert, daerom zij deese vergaderinge ten hooghsten gelast waeren te solliciteren.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden de Admiraliteyten te lasten bij de genomen ordre te persisteren ende dat men belanghende reste affwachten zal het succes van de belegeringe van Breda op hoope dat alsdan sullen mogen werden affgeschaft.

125. De negotiatie van ’t cort van de comptoiren effter geürgeert werdende, persisteerden de heeren van Alckmaer bij haer contrarielast; de andere seyden om last geschreeven te hebben sodat tenzelven eynde noch in resumptie opgehouden heefft moeten werden.

126. De heeren burghemeesteren van Muyden versoeckende metten ontfanger-generael te mogen liquideren met haer verdiende servijsgelden tegens de verpondingen, is nae deliberatie verstaen dat van een nature sijn als die van Naerden ende daeromme op gelijcken voet sullen werden getracteert.

127. Opte instantiën van den advocaat Stryen teneynde iteratieve brieven aen ’t Hoff mogen werden geschreeven teneynde zijn soon opte plaetse van Rosa saliger voor secretaris van ’t Hoff aengenomen ende bevestight soude mogen werden ende onder eede gebracht, is nyettegenstaende ’t contrarie versoeck uytten naeme van die van Zeelant gedaen bij meerderheyt van stemmen daerinne geconsenteert ende geconcludeert.

128. Gehoort het rapport van de conferentie mette gedeputeerden van de provintiën gehouden op ’t verpachten off te collecteren van de convoien, conden de meeste leeden nyett verstaen dat eenige reedenen bijgebracht waeren die importeren moghten datte verpachtinge meer vordel soude gheeven maer wel ter contrariën ende daerom de vorige reedenen in haer cracht blijvende, meenden dat men de verpachtinge excuseren ende in toecomende weder soude procederen totte collecte; ende hoewel al verscheyden leeden verstaende datte provintiën de 30.000 £ die de pachters tot noch toe hebben genooten, ende de 1.000 £ van treckgelt in plaetse van 100 croonen off rijcxdaelders wilden veranderen, geneegen waeren om noch voor een jaer op deese voet de verpachtinge toe te staen, is effentwel met meerderheyt van stemmen het contrarie geconcludeert.

129. Is meede geleesen de resolutie op ’t stuck van de verstoelinge van de Westvriesche dijcken naerder genomen, die geapprobeert is, werdende de heer van Schaegen versocht zijn meedecommissarissen hiervan te willen verwittigen ende mette eerste geleegentheyt haer naerder rapport ende advijs over te leeveren.

130. Is meede geleesen zeecker concept van antwoordt dat vanweegen den Staet aen den agent Boswel soude werden gegheeven, ’t welck eenparichlijcken geapprobeert zijnde, is ‘tzelve gehouden voor gearresteert, mits dat de ondergetrocken liniën souden werden naegelaeten ende alsso alles verschoven soveel mogelijcken opten langen baen.

131. Zijn binnengestaen den penningmeesteren ende gedeputeerden van de Groote Visserije verclaerende in’t zeecker onderrecht te worden datten 27^en julii lestleeden 13 à 14 fregatten te Duynkercken uytgeloopen zijn ende dat noch acht coninghscheepen souden volgen; dat zij haer cours geset hebben om de Noort waeromme nyet en twijffelen off sullen nae de buyssen gegaen zijn ende dezelve aldaer groote schade aendoen tot verstooringe van de geheele neeringe, versoeckende dat met alle middelen inderhaest daertegens moght werden voorsien.

Hierop gedelibereert zijnde is goedgevonden den admirael Dorp hierop alvoren eens te hooren om uytten zelven te verstaen offer eenige scheepen in Zelandt off elders aen landt ende gereedt mogen zijn, die men derwaertaen soude mogen schicken, off anderssints wat daertegens gedaen ende bij der handt genomen behoort te worden, dan verstaen weesende datten admirael sieckelijck was, is nae deliberatie goedtgevonden dat men in aller haest nae Zelandt schicken ende vernemen sal off sulcx waer is. So jae dat men haer versoecken sal alle oorloghscheepen die daer gereedt mogen sijn derwaertaen nae de buyssen toe te schicken, ende daervan datelijcken alhier te rescriberen om van hier alsdan meede gedaen te worden ’tgunt men sal vinden te behooren. Dat dit alles ter Generaliteyt meede ingebracht sal worden om derzelver intentie opte verstaen deur de heeren van Delfft, Rotterdam, ende Enckhuysen, ’t welck gedaen weesende wierde bij dezelve heeren gerapporteert dat eenige van de provintiën geensints geraeden vonden de cust te ontblooten ende de vloote nae de buyssen toe te senden, dewijl Colaert alle daegen met gelt ende volck aldaer werdt verwacht, andere daerinne consenterende, andere sustinerende dattet den admirael in de Braecken leggende, onmogentlijcken is het uytghaen off incomen van scheepen te verhinderen ende dat sij daerom beeter elwaerts costen werden gebruyckt, dan alsso eenige meede allegeerden datte tijdinge noch nyet zeecker gingh ende datt ander advijsen waeren meedebrengende dat de fregatten in ’t uytloopen gekeert waeren, is verstaen bij provisie aen Zelandt in ’t werck gestelt te sullen worden de resolutie hiervooren genomen ende dat daernae opte saecke breeder sal worden gelet als volcomen seeckerheyt sal zijn becomen.

132. De Admiraeliteyt tot Rotterdam effter instantiën doende om de 40.000 ende 30.000 £ voor de Groote ende Cleyne Visscherije al lange geleeden geconsenteert [te becomen], is goedtgevonden de heeren Committeerde Raeden te authoriseren om uytte prompste penningen die sullen werden ingewillicht dese betalinge te doen.

133. Gehoord het advijs van de heeren Committeerde Raden op ’t versoeck van den heer van Oosterwijck, jegenwoordigh ambassadeur van[!] Vranckrijck datten zelven gelijcke reedenen hadde om te mogen eysschen van deesen provintie sodanige 1.000 £ ’s jaers boven zijn tractament als den heer Berck voordesen is toegevoegt, is bij de meeste leeden met dit advijs geconformeert ende dienvolgens verstaen dat aen hem de neegen gepasseerde jaeren sullen werden voldaen.

134. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 8^e point van de beschrijvinge van ’t beneficiëren van ’t cleyn zeegel met particuliere obligatiën, huurcedullen, consultatiën ende quytantiën volgens ’t concept, waeren de leeden noch van verscheyden opiniën, deese dit, d’andere dat noch difficulterende, andere noch eenige vorder consideratiën op dit subiect hebbende die goedgevonden is dat deur eenige leeden naerder souden werden geëxamineert, ende zijn hiertoe versocht ende gecommitteert een van de heeren van Dort, Delfft, Amsterdam, Rotterdam, Alckmaer ende Hoorn.

135. Het 17^e point van den 200^ste penning meede in omvraege gebracht zijnde, versoecken verscheyden leeden dat alvooren de restanten van voorgaende 200^ste penningen ende andere extraordionaris consenten mosten weesen geïnnet, tenmintsten behoorlijcke reeckeninghe van gedaen ende dat alsdan meede een redres van de quoyeren soude moeten werden gedaen om van ‘tzelve middel te consequeren ’t gunt eenighsints reedelijck is, sodat oock eyntelijcken geresolveert is datte heeren Committeerde Raden openinge aen de vergaderinghe sullen doen van de restanten die op dit middel noch uytstaende zijn, om alsdan naerder in geresolveert te worden.

136. De bloedvrunden van den orateur Hagha versoeckende dat van de 94.600 £ die denzelven orateur over tractament ende donativen aldaer aen de Porta gedaen noch ten affteren is, ten mintsten ter somme van 55.575 £, weesende de quote van Hollandt, ordonnantie aen haer moght werden verleent in plaetse van de 30.000 £ daer de heeren Committeerde Raden haer abusivelijcken ordonnantie van hebben verleent, is goedgevonden haer dit versoeck te accorderen ende ’t versoeck toe te staen.

137. Zijn geleesen de resolutiën de leste weecke van de verleeden vergaderinge genomen, die daermeede gehouden wierden voor geasumeert ende gearresteert, werdende alleenlijcken daerbij verstaen dewijl Jan Schats bij den Raedt van State verclaert is suyver ende vrij te weesen van de 22.500 £ tweemael in Doublets reeckeninge gepasseert, dat men bij dien draet het clouwen vorder behoort te soecken, ende dat tot dien eynde de gedeputeerden van Hollandt in denzelven Raedt sullen werden versocht alhier ter vergaderinge te openen hoe die saecke leyt, omme te sien wat dan vorder in gedaen sal dienen te werden.

138. Noch zijn geleesen eenige requesten van cleyne gewichte, daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is, nyet waerdigh om notitie van gehouden te worden.

139. Zijn geleesen alle de stucken die de gedeputeerden van de andere provintiën goedtgevonden hadden te doen opsoecken ende aen Zijn Hoogheyt mitsgaders de andere provintiën over te senden, omme ter occasie van de proceduren van de drie admiraliteyten tot Amsterdam aen dezelve te verthoonen wat jurisdictie bij ‘tzelve College van tijt te tijdt was gepleeght met het doen affbreecken van casteelen ende forten, het transporteren van de gevangenen in plaetsen van seureté ende veylicheyt, op’t absolveren van de aengehaelde prijsen, op’t pardonneren van verscheyden grove faicten van commijsen, capiteynen te water ende te lande, ende van dootslaegen, van vrijbuyteren ende op ’t committeren van de gedelegueerde rechters in verscheyden saecken van gewichte, op ’t executeren van capitale sententiën, surcheren van executiën van capitale sententiën, ende andere meer, zeedert het jaer van 1577 tottet jaer 1636 gepasseert; zijn meede geleesen alle de retroacten in de zaecke van de 3 admiraliteyten van ’t College van Amsterdam ter Generaliteyt voorgevallen totte declaratoire sententie incluis, bij dewelcke dezelve verclaert zijnde geen crimineel delict begaen te hebben wel min daervan geconvinceert te zijn, mette protesten ende contraprotesten vanweegen deesen stadt ende de provintiën daerop gevolght beneffens de brieffven die dezelve provintiën aen Zijn Hoogheyt ende haer principalen overgesonden hebben om in haer gepretendeert recht van jurisdictie gemaincteneerd te worden.

Zijn eyntelijcken meede geleesen de resolutiën van de Staten-Generael over de clachten tegens de scheepen haer in Spaensen dienst begheeven hebbende, mettet advijs van Zijn Hoogheyt ende van den Raedt van State daerop gevolgt, van inhoude dat men den coophandel wel behoort te beneficeren maer nyet tot nadeel van de heelen Staet, gelijck men siet dat in deesen zelffs met believen van de reeders is geschiet; dat zij daerom van advijs waeren dat men op ’t gepasseerde scherp behoort te informeren, ende sonder conniventie in te procederen als tegens vianden van den Staet ende dat men bij provisie behoorde te verclaeren datte scheepen die de 10 Straetsvaerders hebben helpen veroveren beneffens haer behooren te compenseren ende te draegen de schade bij haer geleeden, ende dewijl de ordinaris justitie van de provintiën een tragen voortgangh heeft ende met geen behoorlijcken ijver wert behartigt, meenden daerom beeter te weesen dat men een beëdight college soude mogen oprechten om in deesen de intentie van de heeren Staten nae rechten te voldoen. Ende dat men voorts tegens het toecomen ende het geconcipieerde placcaet soude mogen consenteren ‘tzelve metten eerstens doen emaneren ende deur de gedelegueerde rechters promptelijcken doen executeren.

Op alles gedelibereert zijnde is eyntelijcken geconcludeert dewijl al ‘t voorenverhaelde nergens anders toe is streckende als om te enerveren ’t recht van ’t landt, ende illusoir te maecken de proceduren bij den schout tot Amsterdam wettelijcken geïntenteert, dat daerom eenige uytte vergaderinge behooren gecommitteert te worden om bij zeecker teghengeschriffte te stabiliëren het recht van deese provintie ende van de steeden ende te refuteren de exempelen bij de provintiën geallegeert om naemaels aen Zijn Hoogheyt ende de provintiën tot een tegenbericht weder behandight te worden, ende dat bij provisie, terwijl dit alles geprepareert wordt, oock brieven aan Zijn Hoogheyt ende de provintiën sullen worden affgeveerdight met versoeck om haer oordeel te willen suspenderen totdat het tegenbericht van deese provintie haer zal weesen toegesonden.

Ende belanghende de verhuurde scheepen in Spaenssen dienst, dat men ’t gepasseerde sal doen ondersoecken ende tegens procederen in conformité van voorghaende resolutie, sonder eenige delegatiën meer toe te staen offte gedooghen, ende belanghende het toecomende, dattet placcaet daertegens geconcipeert naerder geëxamineert ende in omvraghe sal werden gebracht om te sien hoeverre daerop eens sullen connen worden; belanghende meede de proceduren bij den Raedt van State uyt last van de Generaliteyt in Vrieslandt gepleeght ende noch gecontinueert, worde verstaen datten heer Bruyningh zal werden versocht daervan openinge te doen om nae behooren op te letten teneynde oock in toecomende dit doen meede voor exempel van jurisdictiën tegens ons nyet en worde geallegeert; werdende tottet refuteren van deese exempelen ende om yet daertegens in geschriffte te ontwerpen ende ’tgunt daer meer aen dependeert, gecommitteert een van de heeren van Amsterdam, Rotterdam ende Alckmaer.

140. De heer van Charnacé naerder consideratiën hebbende op ’t antwoordt dat vanweegen deesen Staet aen den agent Boswel soude werden gegeeven ende versoeckende dat zeecker geroieerde clausule daerinne moght werden gestelt, is verstaen te persisteren bij ’t antwoordt sonder eenige alteratie off veranderinge daerinne te connen goedvinden.

141. Effter uytte Generaliteyt ingebracht zijnde dat men aldaer mette conclusie van ’t verpachten van ¼ part van de convoien voort wil ende de billetten wil doen affsenden, is verstaen datte gedeputeerden ter Generaliteyt effter ter Generaliteyt sullen denunchiëren dat men naer examinatiën van reedenen pro et contra goedtgevonden heefft de verpachtingen nyet langer vanweegen deese provintie te consenteren, maer de collecte als dienstiger weder te amplecteren; dat men dienvolgens noch contrarie conclusie noch verpachtinge noch aenslaen van billetten gedooghen zal ende ’t contrarie voorneemen met alle middelen zal helpen weeren.

142. Gehoort weesende ’t advijs van ’t Hoff van den 30^en julii gegeeven opte request van Lancelot van Brederode, geweesen raedsheer in ‘tzelve Hoff, versoeckende restitutie in zijn vorige staet, daer die van ’t Hoff verclaeren dat geen plaetse oopen off vacant is ende dat oock voor deesen ons den dienst van ’t land dien tijde verlaeten is, sonder dat sij effentwel daertegens hebben dat bij geleegentheyt op zijn versoeck magh werden gelet, worde bij eenige leeden copije van versocht ‘twelck toegestaan ende de zaecken hierentussen opgehouden is.

143. Het 10^e point van ’t uytwercken van de verantwoordinge der vijff spetiën over de provintiën is eenparich bij de leeden goedgevonden, ende zijn de voorgaende commissarissen geauthoriseert omme ‘tzelve werck te voltrecken ende de provintiën te disponeren tot affschaffen van de brouwerijen ten plattenlande is’t doenlijcken.

144. Op het 11^e point om uytte gorschen, slijcken ende verpande goederen volgens de overgeleeverde lijsten yet te vinden tot vervallinge van de lasten van ’t landt naerder omvraege gedaen weesende, is goedgevonden de heeren voor deesen daertoe gecommitteert te lasten om alle deese lijsten naerder te examineren ende te dienen van rapport ende advijs hoe, wat, ende in wat voeghen daer yet uyt zal connen werden geconsequeert.

145. De generaels van de Munte adviserende opte requeste van de muntmeesteren van Hollandt verclaeren dat men hen het slaen van ½ sts. wel soude mogen toestaen, ende voorts alle uytheemse duyten buyten de provincie geslaeghen verbieden; ‘tzelve gedaen dat men alsdan soude mogen sien off in reguarde van de duyten eenigh naerder consent sal connen werden gedraeghen. Hierop gedelibereert zijnde conden den heeren van Haerlem, Delfft, Leyden, Amsterdam, Rotterdam ende eenige andere hiertoe nyet verstaen, sodat eyntelijcken goedtgevonden is dat volgens voorgaende resolutie alle duyten buyten de provincie geslaegen sullen werden verbooden ende dattet vorder versoeck in bedencken sal worden gehouden ter tijdt toe men sal mogen verneemen dat sulcx noodigh magh zijn.

146. De heeren van Rotterdam exhibeerden een missive den 29^en julii uyt Duynkercken geschreeven mentionnerende dat 13 fregatten op sondagh verleeden uytgelopen waeren nae de Noordzee ende buyssen toe om de neeringe te stooren ende alle affbreucke te doen, dat vier uren daernae haer 3 oorloghscheepen van de 16 opte cust leggende zijn gevolght ende dat wederom vijff fregatten, die tegens de Straetsvaerders sijn doende geweest, met eenige geringe Fransse prinssen in spijt van de scheepen in de Braeck leggende in ’t Scheurtjen zijn gecomen; dat mettet eerste springh de 10 groote scheepen meede souden trachten uyt te loopen, waerop nae deliberatie verstaen is dat nyet naeders vooralsnu in can worden gedaen, maer dat men sal moeten affwachten de vrughten die voorgaende resolutie ende ordre sullen teweege brengen.

147. Geleesen zijnde ’t versoeck van Pieter Berckhout om hem gegheeven te werden octroy totte bedijckinge van de Goutsee, tenmintsten dat eenige commissarisen uytte vergaderinge mogen werden gecommitteert omme partijen geïnteresseerde te hooren, inspectie oculair te neemen ende dezelve te accorderen is ’t doenlijcken, so nyet te dienen van rapport mits een ijder in zijn goedt recht blijvende ongeprejudiceert. Zijn ter occasie van deesen meede geleesen de requesten van burgermeesteren van Mercken, oock van die van Catwoude ende van de zes Waterlandsche dorpen, dit versoeck ende bedijckinge om ’t groot soulagement dat zij daerdeur aen haer dijcken verwachten ten hoochsten recommanderende, dan bij Edam ende Purmerende eerst ende nae bij Amsterdam meede uyt vreese van de vorder verdrooginge van ’t Pampus ende ’t verlies van de haeven onder Mercken in cas van storm, ‘tzelve serieuslijcken gecontradiceert weesende, heeft geen ander conclusie inne genomen connen werden als datte zaecke in state soude werden gehouden totdatten requirant de difficulterende leeden tot dit hun versoeck van commissarissen naerder sullen hebben gedisponeert.

148. Het 12^e point van ’t opleggelt van de graenen toe te staan volgens de neffensghaende ordonnantiën in omvraeghe gebracht weesende, meenden de heeren van Amsterdam datte affschrijvinge te zeer was bepaelt, andere weeder datter geen affschrijvinge plaets behoort te hebben, off datter nyet van comen zal, andere andere consideratiën hebbende, heefft geen conclusie innen genomen connen worden.

149. Het 13^e point van den impost van de booter buytensduyns mitsgaders van den impost op pick ende teer meede te consenteren van gelijken in omvraege gebraght weesende, persisteerden de heeren van Amsterdam bij haer vorige excusen, nyet connende dit consent van den booter anders als over alle provintiën teffens gedoogen, sodat daeromme goedtgevonden is te tenteren off ‘tzelve ter Generaliteyt aengenaem zal connen werden gemaeckt, werdende op ‘t pick ende teer de leeden versocht alvooren rapport te doen om dan naerder op te resolveren.

150. Den pensionaris Catz proponerende dat hem zeeckere importante saecke voorgecomen is die hij de vergaderinge nyet verswijgen can ende effenwel in ’t minste nyet gedivulgeert can worden sonder de meeste ondienst van ’t landt, versocht daeromme hoe hem hierinne te draegen, off generaelijcken voor de vergaderinge dat nyet geraeden is, off voor eenige weynige openinge zal doen die daervan alsdan sullen oordelen off ende hoe verre de saecke vorder te communiceeren off nyet, ende alles ten meesten dienste van den lande te dirigeren.

Hierop gedelibereert zijnde meenden de Edelen dat men volgens voorghaende gewoonte een uyt haer ordre beneffens 5 van de voorsittende leeden van ’t Zuijder- ende 3 van ’t Noorderquartier soude mogen comiteren om dese openinge te ontfangen, ende alsdan te oordelen off vorder convocatie aen meerder leeden dient gedaen, so neen, de zaecke ten meesten dienste van de lande te dirigeren. Rotterdam ende verscheyden andere leeden verstonden in zaecken van importantie bij nyemants advijsen buyten de regeringe ende directie geslooten te connen worden, ende daerom dit advijs nyet te connen goedvinden, sodat nae resumptie eyntelijcken goedgevonden is tottet ontfangen van deese openinge te committeren een uytte heeren Edelen, Dordrecht, Amsterdam ende Alckmaer sonder nochtans dattezelve yets daerinne sullen mogen disponeren maer alleen naemals adviseren hoe zij de zaecke hebben bevonden.

151. De respective solliciteurs van de compagnieën voor Mastricht gelicht versoeckende betaelinge van haer affterstallige 448.000 £ daermeede zij op deese provintie gerepartieert zijn deurdien de Fransse penningen ende contributiën nyet verder en hebben connen strecken, ende gesecondeert weesende bij brieven van de Generaliteyt, bij dewelcke de betalinge tot may 1634 ten hoogsten werde gerecommandeert, voor de bijde leeden geallegeert dat lestlijcken uyttet gebesogneerde opte Fransse penningen gebleecken is datte provintiën tot betalinge van haer particuliere lasten van de Fransse penningen 150.000 £ hebben gediverteert; dat die alvoren behooren te werden gerembouseert volgens de resolutie in februario lestleeden genomen, waeromme oock goedgevonden is dattezelve resolutie alvooren eens zal worden opgesocht.

152. Is uytte Generaliteyt ingebracht een missive van Zijn Majesteit van Denemercken deur een expressen affgevaerdight, claeghende dat hem vier Normervaerders als cautionarisen voor de resterende scheepen haer mettet frauderen van zijn thollen ende uytvoer van verboden waeren beholpen hebbende, ende met zijn vlaggen, wapenen ende oorloghsvolck beset, met gewapender handt onttrocken offte ontweldicht waeren, bedrijvende alsso spolie ende gewelt op zijn havenen, ‘twelck hij verstaet datte heeren Staten nyet anders als onreedelijck sullen connen oordelen, versoeckt daeromme dat hem de gemelte vier scheepen met haer goederen volgens den inventaris mogen werden overgesonden ende dat de perpetranten nae merite criminelijcken mogen werden gestrafft, off dat hij genootsaeckt zal worden met sodanige middelen zijn gerechticheeden ende hooghheyt te mainteneren als hij te raede vinden zal. Hierbij ghaende noch eenigh bewijs in Deens geschreeven, is verstaen dattetzelve alvooren getranslateert ende meede geleesen zal worden om naemaels op te advijseren. Amsterdam verclaerende 2 scheepen in arrest genomen te hebben, daervan de schippers als oock van de andere sijn ontsnapt, waeren anders van meeninge geweest dezelve meede te verseeckeren om alsso de schult van ’t faict van de onnoosele te diverteren.

153. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 14^en point van de beschrijvinge om opte suyckeren ende sijropen te vinden een impost van 60.000 £ bij forme van tauxatie van de winckels bij de commissarisen opte verpachtinge ende de magistraeten van de respective steeden jaerlijcx te doen, conden de heeren van Amsterdam ende verscheyden andere nyet bevroeden dat bij sodanige tauxatie eenige reedelijcke proportie tusschen de winckels in steeden ende ten plattenlande soude connen werden gevonden, ende dat sij daerom gelast waeren den voorslagh te excuseren, waeromme in deesen oock geen conclusie heefft connen werden genomen.

154. Het 24^e point om ordre in de muntsaecken te stellen meede in omvraeghe gebracht weesende, worde verscheydentlijcken bij de leeden inne geadviseert, sodat eyntelijcken geconcludeert is dat men den gouden souverain ende croon van Brabant vooreerst bij placcaet soude verbieden ende billioen verclaeren, ende dat opte reste bij gelegentheden naerder resumptie zal worden gedaen.

155. Tottet inbrenghen van de resolutiën ter Generaliteyt op ’t stuck van ’t affschaffen van de verpachtinge van 1/4 part van de convoien, van ’t antwoordt aen agent Boswell te gheeven, mitsgaders opte proceduren te houden tegens de scheepen haer in Spaenssen dienst begheeven hebbende ende op het placcaet daertegens in toecomende te statueren, ende omme de contrarie genegentheyt ende conclusie van de provintiën te stuyten, zijn extraordinarie gecommitteert een van de heeren Edelen, Dordrecht, Amsterdam, Rotterdan ende Alckmaer metten raedtpensionaris.

156. Is uytte Generaliteyt bij de extraordinaris gedeputeerden op gisteren gerapporteert datte 6 provintiën nyettegenstaende ’t contrarie advijs van deese provintie ende protesten daerop gevolght, goedgevonden hebben te concluderen datte verpachtinge van 1/4 van de convoien zijn voortgangh neemen zal den 24 augustii toecomende, ende dat tot dien eynde de billetten gedruckt ende allomme sullen werden geassigneert ende de respective Admiraliteyten daerop beschreeven, ende in omvraege gebracht wat in deesen vorder te doen, worde bij verre meerendeel van stemmen verstaen ende geresolveert datte resolutie van Hollandt mettet protest daertegens ingestelt schrifftelijcken aen den griffier Mus zal werden behandight om in ’t register aldaer aengeteykent te worden dat daer bij zal werden gepersisteert, ende dat voorts vanweegen de vergaderinge de steeden ende de Admiraliteyten van deese provintie sullen werden aengeschreeven geen affixie van billetten te gedooghen off beschreeven zijnde op te comen, ende dat meede geen verpachtinge elders in deese provintie zal werden toegestaen.

157. Het antwoordt opte zaecke ende versoeck van Boswel was om redenen bij haer gedeputeerden noch eenige daeghen opgehouden, totdat van de secrete saecke openinge zal zijn gedaen.

158. Is meede gerapporteert dat belanghende de resolutie alhier genomen op ’t stuck van de Levantischvaerders haer in Spaenssen dienst begheeven hebbende, al de zes provintiën meede van contrariën advijse zijn, sustinerende dattet faict de Unie raeckt ende dat in ’t criminel daertegens bij den Raedt van State behoort te werden geprocedeert, ende in ’t civijl actie gegeeven aen den beschadighde om ‘tzelve te vervolgen voor haeren competenten rechter, ende dat men voorts in toecomende het geconcipeerde placcaet souden mogen arresteren so als ’t leyt. Dan om de hevige contradictiën was noch geen conclusie ingevallen, sodat nae deliberatie effter geresolveert is bij de resolutie te persisteren ende den fiscael ende de respective schouten daervan te insinueren met last om te doen blijcken van haer debvoir ende diligentie ende dat voorts het placcaet in naerder deliberatie zal werden gebracht.

159. De difficulterende leeden effter gesommeert zijnde waer te vinden het cort van de comptoiren van de affectatie, is nae eenige haspelinge eyntelijcken geconcludeert dattetzelve cort bij negotiatie over de comptoiren zal worden gevonden, mits datte defectueuse comptoiren van ’t Noorderquartier meede nae behooren daeruyt sullen werden geholpen doch alleenlijcken voor den tijdt van twee maenden, op hoope dat interim naerder remedie zal connen werden gevonden.

160. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 15^e point van de beschrijvinghe om den impost van den tabacqen te beneficiëren mits stellende een recognitie opte tabacqhuysen, tot tauxatie van commissarissen opte verpachtinge ende van de magistraten van de steeden, worde bij meest alle leeden maer een speculatie gehouden ende dat tusschen de tabacqhuysen in steeden ende ten plattenlande daerinne geen proportie soude connen werden gevonden, waeromme verstaen is ‘tzelve naerder deur eenige leeden te doen examineren, werdende hiertoe gecommitteert een van de heeren van Dordrecht, Delfft, Amsterdam, Rotterdam ende Hoorn.

161. Op het 16^e point spreeckende van zeecker commissiegelt van politijcqen ampten bij ’t landt offte de magistraten vergeeven werdende, te consenteren om daeruyt te vinden de betalinge van ’t regement van Charnacé, conden de leeden nyet wel apparentie toe vinden ende is daerom uytgestelt tot beeter geleghentheyt.

162. Den ontfanger Van Alphen versoeckende interpretatie wanneer de resolutie tegens de makelardijen zijn ingangh verstaen werdt te sullen moeten neemen, ende off van de affgelosste ende weer gelichte capitalen nyet tenmintsten eens makelardije behoort te genyeten, mitsgaders wat vergoedinge voor haer moeyten behooren te genyeten, de makelardijen nu affgeschafft zijnde, is verstaen hierop eens te hooren ’t advijs van de Committeerde Raden.

163. David du Prez regent van ’t College tot Leyden, versoeckende op ijder bursael voortaen te mogen trecken daeghs 10 sts. 15 penningen als ’t Fransse Collegie, in plaetse van de 6 sts. 9 penningen voor deesen genooten, is ‘tzelve affgeslaegen ende verstaen dat voltrocken zal worden het besogne ingestelt op ’t verminderen van de bursalen.

164. Ter vergaderinge geproponeert zijn dat alhier in Den Haghe zeecker wijncooper heeft doen uytroepen om de stoop voor 14 sts. te vercoopen, ende off ‘tzelve can toegestaen worden, so nyet wat remedie tegens gestelt om sulcx voor te comen, meenden eenige dat men denzelve met tappertsimpost soude beswaeren ende geen vermiste wijnen passeren, dan de heeren van Amsterdam sustinerende dat dit een specie van een vrije kelder was, die de ordonnantie nyet alleen verbiet maer zelff oock bij haer bij expresse keure verboden is ende een ijder op zeeckere peynen gelast geen wijnen minder te moghen slijten als 24 sts. de stoop, hebben meest alle leeden daermeede geconformeert ende is dienvolgens verstaen dattenzelven wijncooper sulcx meede zal werden verbooden.

165. De vrouwen van de zeecapiteynen van de scheepen anno 1633 opte cust geweest ende op Hollandt gerepartieert zijnde ende noch 160.000 £ van haer tractamenten ende costgelden ten affteren zijnde, daeromme sij geëxecuteert werden, versochten haer de handt gebooden te mogen werden eer haer de uyterste schande om ’t landtswille werde aengedaen en hadden de leeden hiertoe goede genegentheyt maer geen ghelt weetende, sijn de heeren Committeerde Raeden versocht te willen advijseren offer eenige voorraedt is om deese luyden contentement te doen.

166. Het 17^e point van de beschrijvinge om een 200^e penning te consenteren effter geresumeert zijnde, thoonden verscheyden leeden dat sulcx soude moeten weesen, maer sustineerden datt van de voorgaende 200^e penning alvoren gereeckent ende de restanten souden moeten werden gesuyvert; dat oock op een nyeuen de quoyeren sullen moeten werden gedresseert, ende voorts een placcaet beraempt tegens diegeene die haer off te laegh stellen off daer buyten houden, met last opte officiers om daertegens te procederen als nae behooren, sodat geen naerder conclusie in genomen heeft connen werden.

167. Het 18^e point om de verpondinge te anticiperen meede in omvraege gebracht zijnde verclaerden de leeden dat sulcx onmogelijck was vermits dit middel voor de militie ende renten is geaffecteert, waeromme oock geen conclusie inne gevallen is.

168. Noch zijn geleesen eenige particuliere requesten daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is.

Vrijdag 7 augustus voornoen

169. Sijn effter binnenstaen de heeren Committeerde Raden, seggen datte vergaderinge nyet scheyden kan sonder opte ondergeschreven poincten die geen uytstel connen lijden naerder ordre gestelt te hebben, te weten dat totte wagenvrachten van anno 1635 die om de restanten van ’t Noorderquartier ende eenige andere geen satisfactie heeft connen geschieden, gefurneert magh werden een somme van 750.000 £ voor 2 maenden; ten behoeve van de militie buyten de affectatie ende van ’t regement van Charnacé ende de zes compagnieën in plaetse van de bidets aenghenomen een somme van 200.000 £; voor betalinge van ammunitie van oorloge, cruyt, loot ende lonten ende andere behoefften tenmintsten 100.000 £; voor de affgedanckte scheepsvrachten die prompt betaelt moeten worden 240.000 £; voor de directeuren van de Mase ende Amsterdam 50.000 £; voor de fregatten van de Groote en de Kleyne Visscherije alreede geconsenteert 70.000 £; voor de oude matroosen t’Amsterdam anno 1633 al affgedanckt 16.000 £; voor de wisselen van de ambassadeurs Haga, Beveren, heer van Oosterwijck, Joachimi ende andere meer 100.000 £; voor de zeecapiteynen van Hollandt, van Amsterdam ende de Mase vandaen van ’t jaer 1633 160.000 £; voor de capiteynen opte binnenstromen tenmintsten 60.00 £; voor de militie anno 1632 voor Mastricht aengenomen 180.000 £, daer afgetrocken sijnde de 150.000 £. bij de provintie gediverteert; voor ’t ordinaris van Doublet 25.000, alles voor een corten tijdt ende omme de meeste noot voor de handt wat tegemoet te ghaen, bedraegende in ’t geheel 1.921.000 £, boven welcke lasten noch ontelbaere andere zijn die meede om hulpe roepen, als daer is het boodeloon, het stuck van de fortificatiën, van de secrete diensten, van turff ende kaersen, van de servitiegelden, alle pensioenen ende militaire tractamenten van commissarissen opte monsteringe, wachtmeesteren, maiors van de frontiers, bedraeghende het affterstallige tractament van Zijn Ex^tie alleen 95.000 £. Buiten deesen meede gelaeten de subsidiën bij de Admiraliteyten geeyscht ende van tijdt te tijdt van nooden, oock voor de vordere leegerlasten ende voor ’t subsidie van Sweeden, voor de wagenvrachten van ’t jaer 1636 ende andere verscheyden meer, waertegens zij nyet en hebben te verwachten als eenige restanten van vorige negotiatiën van eenige comptoiren in Zuyd Hollandt ende noch 207.000 £ van ’t Noorderquartier, versochten daeromme so lyeff als de leeden is het welvaeren van ’t landt ende het goedt succes van Breda dat sij gelieven so ijverigh hiertoe ordre van betalinge te stellen, off datte zaecken anders sullen uytvallen als men wel verhoopt.

Hierop gedelibereert zijnde, wisten de leeden geen raedt tot sulcken grooten somme, eenige spreeckende van ’t inwilligen ende resumeren van loopende middelen, andere van een tijdt te stellen totte inninge van ’t haertsteedegelt, andere van ’t innen van de restanten, om de wegh tot een 200^e penning te baenen, andere van een capitale leeninge om te slaen met halve interesten, andere van thuys te trecken ende naerder last te becomen, sodatte leeden fluctuerende geen conclusie inne genomen heeft connen worden.

170. Geleesen weesende de extensie van de resolutie ende van de protesten vanweegen deese provintie gedaen tegens ’t verpachten van 1/4 part van de convoien, verclaerde den heer Bruyninghs dat de 6 provintiën nyet alleen de verpachtinge bij resumptie hadden geconcludeert, maer oock de judicature van de schippers ende scheepen die haer in Spaenssen dienst begheeven hebben aen den Raedt van State hebben gedefereert, ende sulcx ‘tzelve college ende alle de provintiën aengeschreven, daervan de brieven datelijcken souden affghaen, ende hoewel eenige leeden totte verpachtinge van een jaer om gemoede willen noch conden verstaen, ’t meerendeel effenwel persisterende, is de resolutie gehouden voor gearresteert ende verstaen datte extensie van dezelve in actis ter Generaliteyt zal werden geïnsereert.

171. Geleesen weesende zeecker missive van de vice-admirael Lyeffhebber van 27^e julii ende 5^e augusti claegende over ’t gebreck van bier, hout ende water, ende verdorven broot, ende over scheurbuyck ende hoe dat alreede twee coninghscheepen in ’t Scheurtjen geloopen waeren ende een noch aen de gront gingh, oock de reste souden volgen ende bij de scheepen in de Braeck nyet conden verhindert worden; dat aldaer meede Colaert die alle daeghen verwacht werdt nyet en kan uyt Duynkercken geweert werden omdat een mijle benedens wind is leggen; dat meede den 27^e 14 fregatten van Duynkercken zijn uytgeloopen die hij deur gebreck van jachten meede nyet heeft connen keeren, maer die scheepen naegesonden heeft om de buyssen van te verwittigen, versoeckende om de zieckte van sijn vrouw voor een maent te mogen opcomen, is nae deliberatie goedtgevonden de directeurs hierop effter te hooren ende de missiven aen Zijn Hoogheyt over te senden om in deesen sodanige ordre te stellen datte cust tegens incomen van Colaert ende uytcomen van de viant, so veel mogelijcken is magh werden gedefendeert, ende voorts de leeden die ’t begeeren copije van zal werden verleent.

172. Op het 19^e point om tegens de excessen van de pausgesinde te voorsien, worde verstaen dattet Hoff gelijck voor deesen alsnoch zal werden versocht te dienen van advijs hoe de officieren best in devotie te houden om de placcaeten te executeren, alsso daeraen de geheele saecke hanght, ende dattet zelve advijs metten eersten magh werden overgesonden.

173. Op het 20^e point om Hollandt te disponeren tottet last- ende veylgelt worde verstaen dat alvooren in deese provintie opte equipage ende directie van de scheepen hieruyt te equipperen de leeden malcanderen onderlinge naeder behooren te verstaen.

174. Uytte Generaliteyt ingebracht zijnde zeecker request van Arent Smit, timmerman van Den Bosch ende brughmeester geweest van den coningh van Sweeden, te kennen gevende dat zeecker inventie gevonden hadde van de scheepen 30 jaeren langer dicht te houden als ordinaris, oock veel bevaerener tegens alle winden ende eyntelijcken meede onwinbaer, versoeckende daertoe octroyen van 20 jaeren om deese inventie in ’t werck te stellen, is verstaen dat door eenige gecommitteerden alvooren naerder zal werden geëxamineert, werdende hiertoe versocht een van de heeren van Amsterdam, Rotterdam, Hoorn ende Enckhuysen.

175. Opte surrogatie van de 6 compagniën ruyters in plaetse van de bidets ende omme d’zelve te asserteren over de comptoiren naerder omvraege gedaen zijnde, conden de leeden nyet oordelen dat vorder affectatie vallen conden, de comptoiren so vele tecort comende, sodat geen resolutie inne genomen heeft connen worden.

176. Den heer Van der Mijle, Van Catz ende Van den Tempel vanweege haere respective vrouwen als erffgenaemen van den heer Johan van Oldenbarnevelt sustinerende dat zij de confiscatie van de halve goederen van desselffs boel op tauxatie van de heeren van de Reeckeninge hadden geredimeert met een somme van 72.000 £, daermeede betaelt waeren de oncosten van rechters over hem, Grotius, Hogerbeetz ende Leedenberch gesententieert hebbende; dat Grotius ende Hogerbeets volgens de privelegiën van Rotterdam ende Leyden, bij sententie van den Hove geconfirmeert, haere confiscatie geredimeert hadden met eens 60 £; dat Leedenberch de heele confiscatie affgedaen ende geremitteert was, sulcx dat al de lasten uytte goederen van Barnevelt alleen betaelt zijn ende hem alleen de confiscatie op het precijste trefft, hetwelck alsso zeer hard soude vallen, temeer dewijl de Edelen zelffs privilege hebben om met 80 £ de confiscatiën te redimeren; ‘tzelve privilege geleesen weesende worde bevonden de clausule te hebben “uytgeseyt delicten, die men nae gemeene rechten hout voor crimina læsæ maiestatis”, concludeerden daeromme dat in reedelijckheyt als andere moghten werden getracteert, ende dat tenmintsten van de 72.000 £ de helffte haer moght werden geremitteert ende zij daervan ontlast metten verloopen interessen. Hierbij meede geleesen weesende een missive van Zijn Hoogheyt ende deese zaecke op’t beleeffste recommanderende, is nae deliberatie goedtgevonden datte leeden uyt beydts copije soude werden gegheeven om daerover met haer principalen te communiceren.

177. Den pensionaris Catz refereerde dat bij hem ouverture was gedaen van de secrete saecke aen de heeren bij hem daertoe gecommitteert, ende dat daerbeneffens goedgevonden het antwoordt aen de agent Boswel sulcx te veranderen datte uytgelaeten clausule daer soude werden bijgevoeght, nyet mette woorden “à ceste fin” maer mette woorden “comme aussi ils ont commis et deputez à Hamburch”, om alsso dezelve naerder openinge ende kennisse te refereren totte bijeencompste te Hamburch. Eenige leeden vonden deese clausule bedenckelijck dat deese openinge buyten den Staet aen personen nyet van den Staet weesende soude werden gedaen, gelijck Cracouw is, ende dat zelffs die van de regeeringe daervan ignorant souden blijven, dan is dien nyettegenstaende bij meerderheyt van stemmen deese veranderinge goedtgevonden ende gearresteert.

178. De heeren gedeputeerden over ’t examen van de brieven bij de gedeputeerden van de zes provintiën aen Zijn Hoogheyt mitsgaders aen haer principalen gesonden, bij dewelcke het pretense recht van de jurisdictie van Staten-Generael uytte practijcqen ende verscheyden exempelen, zedert het jaer 1579 ende nae date van de gemaeckte Unie werdt beweesen so sij meenen ende daerom versocht dat zij daerinne tegens de indracht van deese provintie mogen gemainteneert worden naerder gevaceert hebbende, verclaeren dat zij om van deese zaecke wel te connen oordelen de articulen van de Unie anno 1579 beraempt beneffens de instructie van den Raedt van State ende van de Collegiën ter Admiraliteyt alvoren wel sorgvuldigh hebben geleesen ende geëxamineert, ende dat zij daeruyt in ’t mintste nyet en hebben connen bevinden datte Generaliteyt eenige judiciële kennisse off jurisdictie is competerende, noch uytte Unie noch uyt de practijcqen, maer wel het contrarie dat sulck recht nyet en hebben, waermeede oock seeckere contrarie deductie met reedenen becleedt hebben ingestelt, met een missive daerop slaende aen Zijn Hoogheyt ende de zes provintiën geaddresseert, waerbij claerlijcken verthoont werdt dat de Generaliteyt geen jurisdictie competeert uytte Unie vermits zelffs bij de 1^e articule van de Unie claerlijck werdt gestatueert dat alleen aldaer beslooten ende geaccordeert is, onvermindert ijder provintie ende steeden ende leeden vandien haer privilegen, costumen ende alle gerechtigheden die zij reciproce off onderlinge beloven aen elckanderen te sullen beschermen, sonder eenige infractie daerinne te gedoogen; dat oock ten 2^en uytte instructie van den Raedt van Staete deese jurisdictie nyet en can werden beweesen, vermits deese instructie nyet verder gaet als de Unie toelaet ende alleenlijcken jurisdictie toelaet in zaecken van oorlogen, excessen van militaire personen ende van andere gelijcken nature, werdende bij dezelve oock artic 7, 10 ende 11 expresselijcken aen den Raedt van State verbooden dat zij met haer doen nyet en sullen mogen prejudiceren de rechten, privileges ende costumen so van de provintiën als van de steeden ende leeden van dien; dat uytte instructie van de Admiraliteyten meede van dit recht nyet en blijckt, deurdien haer jurisdictie alleen streckt over genomen prinssen, excessen van zeecapiteynen, piraten, zeeroverijen, frauden van convoien en licenten ende anders geen, werdende bij ’t derde articule van dezelve haere instructie expresselijcken gestatueert datte delicten nyet militair zijnde nyet bij haer, maer ter plaetse daer het delict valt sullen werden gestrafft; dat oock alle de exempelen ter contrarie bij de provintiën bijgebracht nyets met allen tot deese zaecke doen, spreeckende veele van dezelve van pardonnen die verre best geweert waeren, off van zaecken van iudicature, daer zelffs de provintiën toe hebben geconsenteert, off haer recht verwaerloost, off haer tegens haeren dank is opgecomen, ende oversulcx maer usurpatiën zijn die een ander zijn recht nyet en connen ontneemen.

Hierop gedelibereert zijnde, zijn de leeden voor haere moeyten bedanckt ende is voorts met haer gebesogneerde geconformeert ende verstaen, datte ingestelde missive mette deductie aen Zijn Hooghyet ende de respective provintiën sal werden affgesonden met versoeck daerop sodanigh te willen letten dattet recht van de provintiën zelff deur de sustenuen van eenige weynige geen indracht comen te lijden.

179. Is geleesen een missive van den 7^en augusti uyt Goederede van admirael Dorp, versoeckende hoe hem te draegen mettet smalschip dat van Amsterdam met vivres aen zijn boort hem toegesonden is ende dat hij geladen zijnde, ‘tzelve nyet can overneemen ende den schipper nyet dan met 600 £ te beweegen is om hem opte custe te volgen, is nae deliberatie verstaen Blauhulck aen te schrijven om Dorp te lasten dat hij voortghae mette eerste windt, ende datte vordere vivres ende behoefften van ’t smalschip bij de bequaemste weeghen mogen werden overgesonden ende de scheepen opte cust daermeede voorsien.

180. Op ’t versoeck van de solliciteurs van de compagnieën voor Mastricht aengenomen pretenderende noch een somme van 448.600 £ ten affteren te sijn, vermits het cort van de Fransse penningen ende contributiën welcke somme opte respective provintiën bij den Raedt van State gerepartieert en naerder gesien ende geëxamineert zijnde de resolutie den 7^en februarii lestleeden daerop genomen, is verstaen bij dezelve resolutie te persisteren ende dat dienvolgens bij de provintiën die de 151.000 £ van de Fransse penningen tot haer particuliere lasten hebben gediverteert, alvoren deese penningen aen de solliciteurs sullen hebben te voldoen ende dat in de reste de quote van Hollandt sal worden betaelt affgetrocken sijnde sodanigh 51.000 £ als daerop alreede is betaelt.

181. Op het 3^e point spreeckende van de anticipatie van een somme van 350.000 £ op ’t haertsteedegelt, conden de leeden nyet verstaen alsso alreede gelijcken somme genegotieert was, ende de reste tot betaelinge van de interessen diende te blijven sodat geen conclusie inne genomen heeft connen werden.

182. Op het 4^e point spreeckende van ’t hooffgelt waeren van gelijcken meest alle leeden swaerhooffdiglijcken sodat van dat middel geen apparentie was dat yet van soude weesen te verwachten.

183. De vrouwen van de zeecapiteynen tot Amsterdam op Hollant repartieert versoeckende betaelinge van haer affterstallige 160.000 £ met gelt of obligatiën om van haer crediteuren nyet geruïneert te worden bij executiën, is nae deliberatie goedtgevonden de heeren Committeerde Raeden te authoriseren om uytte prompste penningen die sullen incomen deese supplianten eenige betaelinge te doen, ende van de reste met obligatiën haer te doen hebben contentement.

184. Den Raedt van State bij brieven van den 7^en  augusti versoeckende dat boven het millioen totte leegerlasten geëyscht vermits de groote oncosten noch een halff millioen geconsenteert ende in baren gelde aen den ontfanger generael moght werden gefurneert, is geen deliberatie op gevallen.

185. Is bij den heeren commissarissen gebesogneert hebbende opte inspectie van de Westvriesschen omringhdijck gedient van naerder rapport ende advijs ende verclaert dat zij meenden dat volgens haer voorgaende rapport de dijcken allomme daer faulte bevonden was verhooght, verbreedt ende met paelwercken voorsien behooren te worden ende datte buytenlanden die noch zijn behooren te werden gedefendeert ende de zee nyet toegegheeven, ende opdat deese keuren wel moghten werden geleyt totten meesten verzeeckertheede van de landen, dat jaerlijcx eenige gequalificeerde leeden hen de materie van dijckage verstaende moghten werden gecommitteert om daervan kennisse te neemen, ende beneffens de nabuurige dijckgraeven daerover te staen ende te procureren datte geleyde keuren ter executie moghen werden gebracht; datter ongelijckheyt van lasten tusschen de vier ambachten is, ende mits het affleggen van verscheyden dijcken, d’eene van beeter conditie als de andere, doch off de ongelijckheyt so groot is, dat daerom de verstoelinge plaets behoort te ghrijpen mitsgaders off de claegende leeden recht hebben totte verstoelinge te eyssschen, die anderssints wel dienstigh ende nodigh weesen soude, dat zij daer nyet van connen seggen, maer meenden datt men de Hoven van Justitie soude mogen versoecken off eenige leeden uytte vergaderinge om, dewijl periculum in mora is, partijen daerop te hooren, haere stucken ende munimenten te sien ende te examineren de plano ende te dienen van haer advijs om naemaels bij de vergaderinge in gedisponeert te werden als men tot conservatie van de dijcken ende landen zal bevinden te behooren.

Hierbeneffens meede geleesen weesende zeecker request van dijckgraeff ende heemraeden van Geesterambacht, verclaerende datter een absolute verstoelinge anno 1337 was gemaeckt ende anno 1442 bij keyser Maximiliaen geconfirmeert ende dat bij dit voorneemen van partijen groote ongerustheyt ende ondienst in ’t land soude werden gecauseert, zelffs tegens de notoire privilegiën van de ordonnantiën van hartogen ende graeven successivelijcken malcanderen gevolght weesende, ende versoeckende daeromme dattet versoeck van partijen affgeslaegen, off tenminsten dat haer copije uytte stucken van partijen mocht werden overgeleevert, om daertegens behoorlijck bericht gedaen zijnde, naerder in gedisponeert te mogen werden.

Oock aen d’ander zijde meede geleesen weesende seecker request van de drie steeden sustinerende dat haer recht van verstoelinge claer lagh, alsmeede de oneffenheyt van de dijckslasten in de respective quartieren, ende versoeckende daeromme alvoren van de verstoelinge te spreecken datt bij eenighe leeden daertoe te committeren, offte lievers bij den Hoogen Raede van alles kennisse genoomen ende nae geleegentheyt ende bevindinge van zaecken in getermineert off geadviseert soude mogen worden, is nae deliberatie nae eenige disputen eyntelijcken geconcludeert, dewijl de heeren commissarissen zelffs verclaeren datter periculum in mora is, ende dattet dijcksaecken sijn daer men gewoon is sonder train off dilayen maer met behoorlijcke acceleratie inne te ghaen, dat daeromme vanweegen deese vergaderinge de heeren van den Hoogen Raede sullen werden versocht ende geauthoriseert om partijen van weeder zijden te hooren, haere stucken ende munimenten te examineren ende alles ter materie dienende te sien, ende voorts de plano ende bij arrest inne te decideren als sij in goeden consciëntie in een saecke van sodanigen gewichte ende importantie sullen bevinden te behooren, werdende opte vorder provisionele versorginge van de dijcken geconformeert met het geadviseerde van de heeren commissarissen, zelffs de geïnteresseerde leeden bethoonende ijver ende genegentheyt te hebben om bij alle manieren voor te comen datte gemeene landen voor inundatiën so veel als mogelijcken is souden mogen werden verhoedt.

186. Uytte Generaliteyt gerapporteert sijnde dat belanghende de resolutiën aldaer bij de zes provintiën genomen op ‘t stuck van ’t verpachten van de convoien, van de judicature van de Levantischvaerders haer in Spaenssen dienst begeeven hebbende, van de proceduuren gehouden tegens de Admiraliteyt tot Amsterdam, nyettegenstaende contrarie resolutiën van deese provintie, Zijn Hoogheyt aengeschreeven is opte name van Staten Generael dat bij deese provintie faictelijcken tegens de andere wordt geattenteert, daeruyt geschapen is andere ongelegentheeden te sullen volgen, ende dat sij daerom Zijn Hoogheyt versoecken volgens het 16^e articule van de Unie alle deese zaecken met accommodatie aff te maeken offte anderssints daerinne te decideren als tot conservatie van haer hoogheyt ende gerechtigheeden bevonden zal worden te behooren; dat van deese brieven bij haer wel copije is versocht ende tegens geprotesteert dan dat men haer dezelve weygert ende nyet en consenteert dan effen opte zelve tijdt als de bode gereedt staet om daermeede aff te ghaen, is nae deliberatie goedgevonden de ordinaris gedeputeerden te lasten om alsnoch boven te ghaen ende opte resumptie de resolutiën ende affsenden van de brieven te stuyten is ’t doenlijck, so nyet daertegens te protesteren ende daervan alhier te refereren om naemaels nae behooren tegens geresolveert te mogen werden.

Dezelve heeren naemaels rapporterende dat nyettegenstaende haer protestatiën bij resumptie de resolutiën voorseyden waeren vastgestelt, dan datte provintiën het affsenden van de brieven voor noch een dagh hadden opgehouden, mits dattet aenslaen van de billetten van de verpachtinge van de convoien soude werden getolereert ende opte reste bij Hollant mette provintiën geconformeert, ende daerbeneffens mede geleesen de brieven die de gemelte provintiën opten naeme van de Generaliteyt aen Zijn Hoogheid hebben affgeveerdight in seer scherpe termen ingestelt ende alles effter in deliberatie gebracht weesende, wierde eyntelijcken goedgevonden datte gedeputeerden ter Generaliteyt vanweegen deese provintie gelast sullen worden telckens op naernoen rapport te doen van alle saecken van importantie op voornoen boven verhandelt, om alsdan tijdelijcken tegens voorsien te mogen werden; dat voorts deur de ordinaris gedeputeerden bij de resolutiën van deese vergaederinge in de voorseyde drije saecken genomen, zal worden gepersisteert; dat men oock geen affixie van billetten van de verpachtinge der convoien zal toelaeten, oock de respective Admiraliteyten van Hollant aenschrijven hier nyet te comen off over de verpachtinge te staen, oock het stadhuys van Den Haghe doen sluyten daer ‘tzelve voor deesen gewoon is te geschieden, ende dewijl het defereren van de judicature van de Levantvaerders aen den Raedt van State stuyt tegens het privilege de non evocando, dat daerom de gedeputeerden van deese provintie in den Raedt versocht sullen worden deselve saecken tegen te spreecken ende haer daerover nyet te laeten gebruycken; dat meede de provintiën boven versocht sullen worden haer brieven off nyet off ten mintsten nyet anders als nae behoren versacht over te senden aen Zijn Hoogheyt, bij weygeringe effter daertegens te protesteren ende dat datelijcken meede vanweegen deesen staet deur eenige gecommitteerden brieven sullen werden ingestelt daerbij Sijn Hoogheyt van de geheele zaecken ende van datter geen questiën is tusschen provintiën ende provintiën, maer van een provintie tegens particuliere gedeputeerden van zaecken die buyten de Unie zijn ende daer dienvolgens het 16^e articule van ’t submitteren aen de stadthouders geen plaetse can hebben, met versoeck van in deesen nyet te willen doen dat eenighsints tot verminderinge van de hoogheyt ende gerechticheden van deese provintie soude connen gedijen, werdende tottet instellen van deese brieven versocht de voorghaende gecommitteerden. Den heer Vlamingh bovenghaende om deese resolutie aen te seggen ende wedercomende, rapporteert datte provintiën bij haer resolutie hebben gepersisteert ende de brieven dienvolgens aen Zijn Hoogheyt sonder veranderinge doen affghaen, ende dat zij daer beneffens gevraeght hadden off men de affgetrocken billetten nyet verder wilde doen affigeren, daerop hij verclaert hadde de meeninge te weesen van neen.

187. Zijn Hoogheyt bij missive van den 11^e augusti claegende over de exorbitante toevoeringe van vivres die ’t leeger van den viant werdt gedaen zelffs bij nabuurige geleegen plaetsen, weesende alleen van Bergen opten Soom met 200 karren met vivres teffens voorsien, daerdoor alles in zijn leeger beeter coop werdt, ende versoeckende dat daertegens bij ordre moght werden voorsien, gelijck bij hem allreede over eenige plaetsen ordre tegens is gestelt op peene van confiscatie ende arbitraire straffe, is nae deliberatie goedgevonden alle gouverneurs, commandeurs ende convoyeurs van de naestgeleegen plaetsen aen te schrijven dat zij geen vivres noch munitie nae viantsplaetsen sullen laeten passeren, opte peenen als van oudts.

188. De heeren Committeerde Raden binnenstaende verclaeren effter dat bij haer geen gelt en is om de 70.000 £ voor de Groote ende Cleyne Visscherije, noch om de 160.000 £ voor de zeecapiteynen van Amsterdam, noch om ’t cort van de geaffecteerde troepen off van de extraordinaris militie in’t leeger, noch om de zes compagniën bidets, noch om de wagenaers de anno 1635, noch oock ontallijcke andere krijtende schulden, leegerlasten off clachten van de Admiraliteyten te voldoen, ende dat daerom voor ’t scheyden tenminsten den 200^e penning geconsenteert ende daerop een treffelijcke negotiatie off anticipatie moet werden ingewillicht. Hierop gedelibereert zijnde persisteerden de leeden noch bij voorgaende advijsen sodat opgehouden is in resumptie.

189. Bij den gedeputeerden opte secrete zaecke in ’t gros openinge gedaen zijnde dat van een handel spreeckt, daervan nochtans het werck heel groen ende nyet apparent is, weesende daerenboven noch zeeckere andere zaecken ende impediment daerentusschen gecomen, sodat zij nodigh achten dat voor eenigh meerder getal openinge van alles sal dienen ghedaen om alsdan gesamentlijcken inne te advijseren wat vorder inne zal dienen gedaen. Hierop gedelibereert weesende is verstaen de zaecke daarbij te laeten totdat tot meerder rijpicheyt zal zijn gebracht.

Tottet examen van de getranslateerde stucken ende geschrifften van de insolentiën ende expressen in Noorweegen gepleeght bij eenige Normervaerders is goedtgevonden te committeren een van de heeren van Delfft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn, Enckhuysen ende Medenblick, met last omme te adviseren wat sij sullen oordelen dat tot contentement van Zijn Majesteit van Denemarcken hiermee gedaen zal dienen te werden om vorder onheylen voor te comen.

190. Jonathan van Luchtenburch het gemeene landt ontrent 40 jaeren bedient hebbende ende versoeckende om zijn goede meriten ende lange dienst het rentmeesterschap van Noordhollandt te mogen defereren ende resigneren op zijn soon, zijn de leeden geweest van contrarie opiniën, dan het meerendeel verclaerende daertoe ongelast te weesen dewijl dat stuyt tegens de resolutie ende dat meede vanwegen Zijn Hoogheyt versocht is dat in die saecke daervan hem de electie toecompt tot sijn prejuditie nyet en magh werden gedisponeert, ende daerom haer advijsen ophoudende, is goedgevonden de zaecke in bedenken te houden.

191. De heeren van Enckhuysen inbrenghende zeecker advijsbrieffjen geschreeven bij eenen Thomis Willemsen gevangen te Nieupoort aen eenen Jacob Feroenssen, sijn oom, alhier van inhoude dat 12 fregatten sonder eenigh schot nae te doen uytgeloopen sijn, ende dattet volck van Dorp nacht ende dagh aen landt in de herbergen buyten Duynkercken drincken ende klincken ende ronduyt seggen datter peys aen landt is so lange alss den verraeder Dorp daer voorleyt, wiens volck dat zij zijn, ende versoeckende dat daertegens naerder geïnformeert moght worden, is verstaen dat op sulcken particulier schrijven van een gevangen ende gepassioneert man geen fondament noch facit maecken magh, ende dat daerom het brieffjen geleyt zal worden bij andere papieren, om bij geleegentheyt van naerder informatie tegens den admirael meede nae behooren op gelet te mogen werden.

192. Noch zijn geleesen verscheyden particuliere zaecken die effter sullen dienen.

193. Den ambassadeur Beveren uyt Engelant weedergekeert zijnde, deed rapport ende verhaelde extraordinarie ingehaelt te zijn met alsso grote cortoisie ende ceremoniën als oyt ambassadeurs van eenige souveraine coningen ende princen meede zijn bejeegent geweest; dat hij meede gedefroieert is tot zijn eerste audiëntie toe binnen London; datte zelve eerste audiëntie heefft gehadt in presentie van de coningh ende coninginne ende alle groote heeren ende dames, alwaer nyet anders bij hem als gecomplimenteert is ende notificatie van de presenten gedaen met versoeck van prefixie van tijdt om ‘tzelve te exhiberen, weesende van gelijcken met weederzijds complementen overvloedich bejeegent, zijn credentiebrieven zeer aengenaem zijnde werdende hem bij den coningh toegeseyt meerder gunste ende genegentheyt tegens deese landen te sullen bethoonen als oyt sijn voorsaten hadden gedaen; dat tuschen zijn 1^e ende 2^e audiëntie den graeff van Arondel nae den keyser gesonden is om effter restitutie van de Pfaltz te versoecken, retarderende het voorneemen dat hij ende den ambassadeur van Vranckrijck hadde om hierop een ligue tegens Spagnen te maecken; datten ambassadeur van Vranckrijck gepresenteert heeft, so den keyser tot restitutie van de Paltz ende alle protesterende vorsten werde verstaen, dat zijn coningh meede den hartogh van Lotharingen volcomentlijcken soude restabiliëren, mits so sulcx geweygert werdt dat aldaer tesaemen een offensieve ligue tegens ’t huys van Oostenrijck souden maecken; dat bij hem geürgeert was dat gesaementlijck tegens Spagnen een ligue behooren te maecken, dewijl Spagnen aen Engelant opten lesten vreedehandel met hem zedert de ligue tusschen ons ende Engelant anno 1625 aengegaen, beloofft hebbende aen den Paltz te sullen restitueren alle de plaetsen die in zijn maght waeren ende totte reste onder den keyser weesende alle debvoiren beloovende, in ’t mintste daervan nyet gepresteert noch woort gehouden, jae ter contrarie met alle maght tegens gewrocht hadden ende daeromme met gewelt tot reeden behoorde te werden gebracht.

Dan Zijn Maj.^t hierinne wat distinctie maeckende van datte eygentlijck den keyser was raeckende, hadde effenwel naerder openinge versocht van remediën die men tot sulcken eynde soude mogen bij der handt neemen; dat nae eenige heussche weygeringe eyntelijcken bij hem voorgeslaegen was dat men soude uytrusten een vloote van 75 scheepen daermeede men den Spagnert in zijn rijcken soude aentasten, waervan bij Vranckrijck geleevert souden werden 30, ende bij Engelant gelijcke 30 scheepen, ende bij ons de resterende 15; dat daerop souden werden gesmeeten 20.000 man, te weeten 8.000 tot laste van Vranckrijck, 8.000 tot laste van de Engelsschen ende de resterende 4.000 man bij ons; dat van sodanigen vloote yet goedts soude weesen te verwachten, ende dat sonder langen train ‘tzelve remedie in ’t werck soude connen werden gestelt, Zijn Majesteit oock buyten ’t parlement daertoe met zijn scheepen datelijcken connende gereedt zijn, alsmeede Vranckrijck ende wij, hebbende scheepen ende volck.

Dat deesen voorslagh Zijn Majesteit nyet onaenghenaem was maer alvoren hem daerop te verclaeren ’t naerder rapport van de graeven van Arondel van de antwoorde van den keyser wilde verwachten, vraeghende hierentusschen wat proportie in de conquesten dat vanweegen deesen Staet soude mogen werden gepretendeert, daerop voor antwoord gegeeven wierde dat deese ligue ingeghaen soude werden om voor den Paltzgraeve restitutie van zijn landen ende electorale stemme te consequeren, ende ‘tzelve geobtineert zijnde, dat men dan de conquesten weeder soude willen te buyten staen, so nyet dat nae proportie van ’t gunt bij Vranckrijck bedongen was, men meende dat ons nyet soude werden geweygert ende daerom effter aen Zijn Majesteit instantiën gedaen sijnde om hierop te resolveren, hadde geantwoordt dat in zijn doen goddelijck ende rechtmatigh wilde ghaen ende tot geen extremiteyten conde resolveren so lange hoope hadde met gemoede tot sijn intentie te geraecken, tot welcken eynde den grave van Arondel voor de leste mael affgesonden hadde, desselffs rapport anders aff comende als verhoopte, dat hem aldaer naerder op deesen voorslagh soude verclaeren ende rondghaen; datte saecken so staen ende groote contraminen bij den Spaenssen ambassadeur hiertegens sijn gevolgt, expresselijcken voorgeevende dat een extraordinaris ambassadeur uyt Spagnen overcomen soude ende al gereet was om Zijn Majesteit opte restitutie van de Paltz volcomen contentement te doen, ende dat dienvolgens oock den graeve van Arondel bij den keyser alle satisfactie soude werden gedaen, versoeckende Zijn Majesteit liever met Spagnen ende den keyser een ligue offensieve ende defensieve teegens deesen Staet ende Vranckrijck te willen maecken, in welcken cas alles nae zijn appetijt in reguarde van de restitutie van den Paltz soude affcomen, behalvens dat daerdoor in volcomen possessie soude connen geraecken van ’t gesagh over sijn seeën, dat telckens bij de rebellen in dispute getrocken ende tot groot nadeel van sijn croone hem wordt ontrocken, ’t welck Spagnen hem claerlijcken toestaet, weesende op dit subiect alles in ’t Rijck bij den keyser alsso geprepareert datten grave van Arondel daer comende, ende meenende categorijcqen verclaeringe van den keyser te vergen off hij de restitutie wilde toestaen off nyet, ‘tzelve daer zeer vreemt voorgecoomen ende hem nergens minder op denckende presentatie gedaen is om opten voet vooren gementionneert ende bij den lesten ambassadeur Teller, so sij seyden, geprepareert vorder in besogne te treeden, ‘twelck bij hem teegengesproocken weesende, ende aen d’ander candt op de categorijcqen antwoordt van den keyser ende coningh van Hongaren insisterende, hadde daertoe geen apparentie connen vinden, maer ter contrarien dat vastgestelt was dat van den Opperfaltz ende electorale stemme tot nadeel van den hartogh van Beyeren, die dezelve voor zijn goede diensten was gedefereert, nyet eens moght werden gesproocken.

Waeromme oock denzelven graeff nae verscheyden contestatiën met den keyser ende oock metten keurvorst van Beyeren aen Zijn Majesteit van Engelant geadviseert hadde datte zaecken van de restitutie van den Paltz genochsaem desperaet aldaer stonden, den Spaenssen ambassadeur den grave van Ontada daertoe met lijff ende ziel alles contribuerende, ‘twelck in Engelandt verstaen weesende, was datelijcken den graven van Lijcester die in Vranckrijck was om acte uytte brengen van de restitutie van Lotharingen, so den keyser de protesterende vorsten in Duytslandt wilde restitueren, gelast om daervan op te houden ende den voortgangh van ligue auxiliaire te bevorderen. Dan op deesen tijdt geruchten comende dat Vranckrijck met Spagnen stilstant van wapenen ende dat wij van vreede waeren handelende, ende datte Sweeden haer saecken in ’t rijck nyet langer wisten ghaende te houden opte confiscatiën ende contributiën van ’t Rijck, was daerover groote becommernisse ende onseekerheyt waernae de zaecken te dirigeren.

Dan bevindende datte daet anders was als de geruchten, was naerder voorslagh gedaen van een ander ligue auxiliair, te weeten dat om nyet te schijnen dat Engelant met Spagnen rupture gedaen hadde, vanweegen die croone op commissie van Vranckrijck den prince Palatijn 14 scheepen souden worden toegevoegt om Vranckrijck daermeede teegens Spagnen te dienen tot zijnen welgevallen, mits dat Engelant mett zijn resterende scheepen de havens ende custen van Vranckrijck tegens Spagnen soude bevrijden, ende nyet toelaeten dat aen de Duynkerckers eenige ammunitie off vivres conden werden toegevoert, ende dat Engelant daerenboven 6.000 man soude lichten tot dienst ende lasten van Vranckrijck. Dat dit voorslagh Engelant aengenaem was, mits dat Sijn Majesteit van Vranckrijck geen vreede souden mogen maecken, sonder dat opte restitutie van de Paltz alvoren contentement soude weesen gedaen, doch dat Vranckrijck nyet behaeghde dat om so cleynen assistentie van 14 scheepen Engelant meester soude maecken van vreede off oorloge in zijn rijck te hebben ende daerom geïnsisteert hadde op een offensive ligue, ende dat alle de scheepen van Engelant daertoe moghten worden gebruyckt; dat Engelandt hier oock genegentheyt toe hadde bethoont maer alvooren tijdt versochte om den keyser van sulck zijn voorneemen te notificeren ende bij die occasie alsnoch categorijcquen antwoort opte restitutie van den Paltz te becomen, off bij weygeringe dat alsdan daerop met malcanderen in naerder handelinge souden comen; dat hiertoe tijdt van drye maenden bij Vranckrijck was toegestaen, mits dat de weygeringe volgende off langer gedilaieert werdende, de ligue auxiliaire van die tijdt aff datelijcken in ’t werck soude werden gestelt ende de offensive soude volgen, als daerover met malcanderen naerder eens souden sijn; dat den Spaenssen ambassadeur ‘tzelve verstaende daerover tegens Engelant groote expostulatiën hadde gedaen, dreygende dat zijn coningh alles voor rupture soude houden, wat naem men ’t kindt moghte gheeven, ende daertegens Engelant datelijcken met een oorloge soude comen bespringhen, doch dat Zijn Majesteit deur instigatie van de coninginne hem daer zeer animeus ende spits op hadde geantwoort dat zijn coningh het duyden moghte als hij wilde ende alles doen dat in zijn vermogen was, dat op hem nyet en paste ende zelffs thonen soude wattet was met handelingen te spotten.

Dat nae deesen oock met Sweeden gehandelt is om dezelve in de wapenen te doen continueren, in summa dat deese twee voorslaegen de ingredienten sijn daerop Engelant met Vranckrijck so opte auxiliaire als offensive ligue heeft geslooten ende t’eenemael eens sijn, doch datte intentie is om ons ende andere daermeede toe te brenghen om ‘tzelve werck te doen hebben meerder vigeur, Zijn Majesteit hem Beveren allenthalven groote eere aengedaen ende van zijn goede genegentheyt tot deesen Staet meermaelen in ’t particulier verseeckert hebbende, alsmeede van dat zij geresolveert was tot nadeel van Spagnen een West-Indische Compagnie op te rechten sonder interest van deesen Staet off te haer compagnie, mette welcke hij geresolveert was in alle correspondentie ende verseeckertheyt te gaen, behalven dat door seeckere occasie van eylanden die de zijne in Indiën hadde aldaer gestadigh 6.000 man in dienst meende te houden om Spagnen alle affbreuck te doen. Hadde meede de heeren Staten zeer bedanckt over de eerlijcke inhaelinge van den prince Palatijn nae zijn weedercompste alhier, betrouwende dat zijn zaecken vorder souden helpen handhaven, verclaerende zelffs gereet te sijn de ligue auxiliaire in ’t werck te stellen so haest de weygeringe van de restitutie van den keyser becomen, ende opte offensive alles soude werden geprepareert tusschen de bondgenooten.

Belanghende het 2^e point van zijn ambassade spreeckende van de racreuyten[!] van de Engelsse ende Schotsse compagnieën, dat daerop met Zijn Majesteit zeecker ordre hadde beraemt daerop jaerlijcx ‘tzelve sonder tegenspreecken soude werden toegestaen. Op het 3^e van Amboina dattet zelve halff scheen in slaep te sijn, deurdien de oude Oost-Indische Compagnie gedissipeert zijnde om haer grooten omslagh ende costen wille, een nyeuwe van cleynen omslagh ende minder officieren is opgerecht, die te verhoopen is datte pretensen van de oude nyet wederom sullen susciteren. Op het 4^e van de buysneeringe ende vrije visscherije, hoewel nyet specialijcken was gelast, dat effter bij den Spaense ambassadeur die zaecke telckens zeer hatelijck is opgehaelt ende Zijn Majesteit verweeten de ondraeghelijcke vermeetelheyt van deesen Staet dat men hem zijn recht durff disputeren met diergelijcke ophitsingen meer, daertegens bij hem was overgeleevert zeecker deductie van ‘t recht datte heeren Staten meenden dienthalven te hebben ende wat op dat subiect eenige langhe jaeren herwaerts met die croone was gebesogneert, daerop Zijn Majesteit verclaert hadde op alles met wijsheyt te sullen letten ende dat hij genegen was in deese zaecke met accommodatie te ghaen, ende tot dien eynde zijn admirael gelast geen hostiliteyt te bedrijven. Dat meede uytten prince Palatijn, die hierover met Zijn Majesteyt iterativelijcken versocht is geweest te spreecken ende yet seeckers te obtineren, verstaen heeft dat Zijn Majesteit van dit jaer de buyssen sall laeten ongemoeyt op hoope dat daerdoor te meer beweeght sullen worden den prince Palatijn de handt te bieden; eyntelijcken dat verscheyden repressaliën bij den coningh voorgenomen deur zijn interventie geweert, verscheyden gevangenen gerelaxeert ende gepardonneert, verscheyden scheepen ontslaegen ende van alle overlast bevrijt zijn.

Recommanderende ten hoogsten het tractaet van de Entrecourt tusschen de croone van Engelant ende het Huys van Borgognen als heeren van dese landen anno 1495 gemaeckt, dattet zelve vastgehouden moet worden omdat uyt geen instrumenten de vrije visscherije ende navigatie claerder can werden beweesen, Seldenus zelffs in zijn Mari Clauso daertegens nyet weetende te insereren als ’tgunt lange jaeren te vooren gepasseert is; dat die van de Entrecourt ende de Engelsse court hier te lande altijt als een volck gehouden zijn geweest van gelijcke vrijheeden ende belastingen, ende hoewel eenige jaeren herwaerts daertegens bij Zijn Majesteit eenige infractiën zijn gedaen, dat men effenwel dezelve bij alle mannieren moet mainteneren om daerdeur de Engelssen in dwangh te houden van nyet al te breede te ghaen ende de lasten te verhoogen nae haer appetijt, dat apparentelijcken volgen soude als die van de Entrecourt de handt soude werden onttrocken; belanghende verscheyden andere zaecken meer refereerde hen tot zijn verbael, bedanckende de heeren Staten voor de favorabile audiëntie.

Hierop gedelibereert zijnde is goedgevonden den heer Beveren voor zijne goede diensten te bedancken, ende is vorders verstaen denzelve te versoecken van bij geschriffte te willen stellen de pointen daerop eenige naerder consideratie valt, opdat bij gelegentheyt daerop sal mogen werden geleth.

194. Geleesen weesende zeecker rescriptie van 3 admiraliteyten tot Amsterdam op ’t versoeck van Zijn Ex^tie om hem 60 matrosen in ’t leeger van zeecker uytlegger toegesonden te werden, metten capiteynen om ’t geschut aldaer te bequamer te helpen maniëren, van inhoude dat zij ‘tzelve nyet en conden doen so lange haer geen gelt soude weesen gefurneert, jae dat zij meede souden moeten affdancken noch 2 andere uytleggers in plaetse van eenige van dezelve over te connen senden, is nae deliberatie goedgevonden dezelve vanweegen de vergaderinge aen te schrijven om onvermindert haer pretensiën in deesen nyet weygerich te zijn van ’t beloffte dat op hun clachten in toecomende nae behooren zal werden gelet.

195. Is meede geleesen zeecker missive van Zijn Hoogheyt van de 11^en augusti verclaerende wel te mogen lijden datte 2 fregatten voor de gaten cruyssende voor een corten tijdt bij de visserije souden mogen werden gebruyckt, alsmeede een ander van de 12^en  dito dat hij goedtvint dattet meerendeel van de scheepen opte cust blijven leggen inde Braeck haer ordinaris rendezvousplaetse ende dat eenige van dezelve gecommandeert souden werden aen ’t westeynde tusschen Grevelingen ende Mardijck; dat ook 2 souden werden gesonden wat dieper in ’t Canael om op Colaers compste te passen ende d’andere scheepen alsdan van alles tijdelijcken te adverteren, ende daervan alreede last aen Dorp gegeeven ende geschreeven heeft.

196. Is meede geleesen noch een missive van Zijn Hoogheyt van de 12^en augusti ten hoogsten recommanderende datte zes compagniën ruyters bij hem volgens de resolutie in plaetse van de bidets aengenomen, meede geaffecteert ende promptelijcken moghten werden betaelt, alsso de ritmeesteren extraordinarie claegen dattet volck begint te verloopen ende nyet dan mutinatie ende ondienst van te verwachten is in ’t leeger; verzocht oock datte 12 compagniën op ’t comptoir van Mirop gerepartieert van haer affterstallige drije maenden moghten werden gecontenteert off sulken in ’t leeger nyet connen blijven off dienst doen; datten colonel Erentreyter meede zeer claeght over quade betalinge ende voor swarigheyt onder zijn volck zeer beducht is; dat men dewijl Charnacé sieck is nyet can weeten wat facit opte Fransse penningen te maecken ende wel noodigh weesen soude om ’t volck daerop geassigneert in ordre te houden dat bij ’t landt daerop moght werden genegotieert. Hierop ende specialijcken belangende de zes compagniën ruyters in plaetse van de bidets te affecteren opte comptoiren, naerder omvraege gedaen weesende, conden de leeden nyet verstaen datter affectatie geschieden conde opte comptoiren die so veel noch tecort quamen, maer effenwel dat de heeren Committeerden Raeden sorge mosten draeghen dat uytte prompste penningen meede mogen werden voldaen.

197. Is meede geleesen seecker missive van de Staten-Generael versoeckende alsso opte subsidiën van de 2 millioenen aen de Admiraliteyten tottet jaer 1636 toe verscheyden groote oncosten zijn gemaeckt, ende groote schulden noch zijn uytstaende, daerover de capiteynen excessivelijcken claeghen, dat daerom bij deese provintie haer defecten daerinne mogen werden gefurneert om dezelve luyden eenigh contentement te gheven.

Waerop gedelibereert zijnde verclaerden de leeden datte provintiën zelffs eerst tot consent behoorden te werden gebracht van deese millioenen, sonderlinge de provintie van Vrieslant, ende dat zij belanghende de betaelinge haer met deese provintie behoorden gelijck te stellen. Ende dat alsdan meede zeeckeren tijdt ter Generaliteyt behoorde te werden gestelt binnen dewelcke de provintiën eenpaeriglijcken sullen hebben te voldoen, om alsso de lasten tegelijck te draeghen ende daerenboven d’andere nyet te beswaeren, in welcker voeghen oock eyntelijcken geconcludeert is geworden.

198. Uytte Generaliteyt gerapporteert zijnde datte provintiën nyet alleen haer brieven over de verpachtinge van de convoien aen Zijn Hoogheyt hebben affgesonden, maer oock urgeren dat deputatie aen Zijn Hoogheyt magh werden gedaen versoeckende hoe haer daerinne te draegen, is nae deliberatie verstaen dattet ingestelde protest daertegens ter Generaliteyt sal werden ingebracht ende in actis geregistreert soo ‘tzelve geëxtendeert is, ende de saecke daerbij zal werden gelaeten. Dan daerbeneffens meede lecture gedaen weesende van de brieven bij eenige gedeputeerden ingestelt aen provintiën ende Zijn Hoogheyt om belanghende ‘t affschaffen van de verpachtingh van de convoien ende de judicature van de Levantsvaerders haer in Spaenssen dienst begheeven hebbende, bij haer resolutie ende de privilegiën ende jurisdictiën gemaincteneert te worden tegens de indrachten van eenige gedeputeerden alhier, is mette zelve geconformeert dat daerbij verstaen dat specialijcken van ’t privilege de non evocando mentie zal werden gemaeckt ende dat voorts onse gedeputeerden in den Raedt van State hier sullen werden ontbooden ende dezelve aengeseyt de resolutie alhier belangende de judicature genomen, ‘twelck datelijcken geëffectueerd werdende aen den heer van Somerdijck die alleen present was, heeft verclaert hem daer in beclemt te vinden tussen de authoriteyt van de Collegiën ende sulcx nyet te connen excuseren, ten waere gelast wierde met zijn confraters voor een tijdt te absenteren, alsso de resolutie van de Generaliteyt ende de missive van Zijn Hoogheyt tenzelven eynde streckende haer alreede toegesonden is, verwachtende hierop naerder antwoort.

Hierop gedelibereert zijnde is verstaen dat volgens voorgaende resolutie den Raedt een geraisonneerden brieff zal werden toegeschreeven, om haer tot deese delegatie nyet te laeten gebruycken, ende dat daerbeneffens de gedeputeerde van Hollandt in ‘tzelve College een acte zal werden toegesonden om haer precijs te reguleren nae haer instructie ende geen saecken van jurisdictie van steeden haer meede te bemoeyen.

199. Heeft meede gerapporteert van de zaecke van Jan Schats ende hoe datten zelve onschuldigh gevonden is van de pretense post van 22.600 £ twee mael bij reeckeninge genooten, ende dat oock bevonden is dattet sterffhuys van Doublet als geen maniement hebben gehadt, daeraen onschuldich is, dan dat Volbergen zelffs bekent heeft de 2^e ordonnantie op te behoefften vervolght heeft ende op verscheyden circumstantiën naerder bij haer gepraemt weesende ende dagh van beraedt gegheeven zijnde en soo ’t schijnt voor erger vreesende, ter Generaliteyt geclaeght hadde over de scherpe proceduren van de Raedt, versoeckende eenige geadjungeerde uyttet zelffde College, ’t welck gedaen weesende, was effenwel bij haer remonstrantie tegens gedaen met protestatie van haer de saecke te ontslaen, sodat de adjuncten affter gebleeven zijn, effenwel haer gelast is de post van 22.000 £ alleen sententie in te gheeven, maer belanghende ’t actie van injurie bij Jan Schats tegens Volbergen gepretendeert ende alle de vordere saecken, dat haer gelast is haer dienaenghaende nyet te bemoeyen, dewijl alreede tot examen van dezelve andere personen hadden gecommitteert; dat dit de oorsaecke was waeromme de zaecke steecken was gebleeven, daer zij andersints naer alle apparentie wel deurgecomen souden hebben.

Hierop gedelibereert zijnde is verstaen de zaecke hierbij nyet te laeten maer te procureren datte stucken gesonden sullen worden aen ’t Hoff ende deur dezelve aen den fiscael, om hem vorders op te informeren ende daertegens te procederen gelijck men in sodanige saecken schuldigh is te doen, het raecke die ’t wil.

200. Is geleesen de rescriptie van de Staten van Utrecht opten brieff van deesen vergaderinge belangende de proceduren van de heer van Vuursschen tegens den schout Grootenhuysen, seggende dat nyet haer maer de justitie de zaecke raeckt, maer dat zij wel connen oordelen datte judicature over de Admiraliteyten aldaer domicilii causa wonende haer nyet competeren can, waerom oock aen den gerechte versocht hebben daervan te supercederen, doch voor antwoort gekreegen hebben dat rechters zijn ende opten eysch van den officier nyet connen stilstaen ende alsso mitsdien sij geen oorsaecken zijn van eenige indracht, maer dat zelffs voorgaende exempelen zijn van october 1622 dat gelijcke proceduren tegens een schout van haer jurisdictie zijn gehouden, versoecken daeromme dat haer sulcx nyet geweeten magh werden, presenterende effenwel stilstant van proceduuren voor haer Hoff so men tot Amsterdam stilstaen wil.

Zijn meede geleesen de brieven reciproce over ende weeder overgesonden, oock het advijs van ’t Hoff van Utrecht, seggende dattet een ordinaris provisie is die nyemant can werden geweygert, ’t gunt bij haer op ’t versoeck van Vuursschen is verleent, te weeten arrest op goederen met interdictie van dezelve te vercoopen totdat cautie pro judicato zal zijn gestelt ende dienvolgens citatie bij edict ende dat daerom daerinne nyet connen veranderen.

Hierop gedelibereert zijnde worde verstaen dat deese protestatie captieus ende insufficant was ende de proceduren seer impertinent ende gantsch nul, weesende ongehoort dat arrest van goederen nyet uyt civile schult maer omdat een officier sijn officie soude verleent worden, dat daerom bij de resolutie alhier gepersisteert ende die van Amsterdam vorder verclaert worden gerechticht te zijn om met haer competente proceduuren voort te vaeren.

201. De heeren Committeerden Raden proponerende dat tenmintsten voor ’t scheyden ten behoeven van de militie in ’t leeger ende weederhelffte van ’t millioen in de leegerlasten voorsien moghten werden met een somme van 900.000 £ om de saecken voor een corten tijdt ghaende te houden, te weeten 300.000 £ op het haertsteedegelt, 300.000 £ bij nyeuwe negotiatie, ende 300.000 bij ’t Noorderquartier van haere restanten opte lest voorgaende negotiatiën van eens 500.000 £, eens 10.000 £, eens 400.000 £, ende lest tottet cort van de comptoiren eens 100.000 £, maeckende ‘tsaemen 2 millioenen daer in haer quote bedraeghende 400.000 £ maer 70.000 £ hebben ontfangen, sodat haer alhier resteert 330.000 £, daervan ten minsten 300.000 £ behooren te furneren.

Deese zaecke op gedelibereert zijnde, sijn belangende de restanten van ons quartier eenige disputen gevallen, die van ’t Suyderquartier sustinerende dat wij nyet vermochten buyten ordre ons zelffs te seegenen, veel min mettet inhouden van so notabile somme van penningen als totte laste alhier, hoewel nyet dan al te schaers ingewillicht ende gedestineert waeren, dat men met ordre most ghaen in cas hier eenige lasten te betaelen waeren daer geen gelt toe was; dat sulcx meede ter vergaderinge geëyscht ende pertinentelijcken begroot behoort te worden, opdat daernae de gemeene petitie ingestelt zijnde, bij ijder genooten mocht werden ’t gunt sal worden geconsenteert ende de reste overgebracht tott betaelinge van de ongerepartieerde lasten; so sulcx nyet geschiet dat nootsaeckelijck de zaecken alhier ten quaetsten sullen uytbarsten ende dattet op ons druypen soude, daertegens weeder geseyt wierde dat verscheyden negotiatiën bij ons geconsenteert waeren doch onder geen andere conditie als dat de Admiraliteyt in ons quartier ende de directeurs daeruyt meede souden moeten worden betaelt, ende dat men uyt Committeerde Raeden most verstaen hoe groot die last geweest waer om tottet oversenden van ’t overschot ordre gestelt te worden. Zij wederom daertegens seggende dat verscheyden brieven tot dien eynde hadden affgesonden doch tael noch antwoorde wederom kreeghen, sodat eyntelijcken geresolveert is datte leeden van Westvrieslandt ende Noorderquartier alle debvoiren bij den haeren sullen aenwenden teneynde de versochte 300.000 £, weesende ’t cort van de lest voorgaende negotiatie bedraegende 2 millioenen, op ’t spoedichste aen de heeren Committeerde Raeden van ’t Zuyderquartier worden ter handen gestelt ende dat daerenboven van nyeus genegotieert magh worden een somme van 300.000 £ bij de tsaementelijcke leeden, werdende daerenboven uyttet innen van ’t haertsteedegelt noch een somme van 300.000 £ verwacht, waermeede Committeerde Raeden hoopen, de somme haer tijdelijck behandight zijnde, de zaecken totte aenstaende vergaderinge sulcx met Godts hulpe in ordre te houden, dat tenmintste onder de militie geen alteratie sal comen te ontstaen off het leeger in ongeleegentheyt gebracht, ‘twelck bij alle leeden oock aengenomen is ende daerbij belooft oock de handt te sullen bieden dat tegens de aenstaende vergaderinge den 200^e penning magh werden geconsenteert en ingewilligt om de overcrijtende nooden daeruyt meede eenigh contentement te doen.

201a. Effter geresumeert het 8^e point van de ampliatie van ’t cleynzeegel, is bij eenparige stemmen eyntelijcken geconcludeert dat voortaen van alle obligatiën voor notaris off onder de handt gepasseert van 200 tot 600 £ toe betaelt sal moeten worden 4 sts., ende van ’tgunt over de 600 £ is 8 sts. voor ’t cleyn zeegel; dat meede van huurcedullen van 25 tot 50 £ toe bedraegen betaelt zal werden 2 sts. ende van 50 tot 100 £ 4 sts. ende wat hooger gaet 8 sts. van ’t cleynzeegel, alles opte verbeurte van 4 ten hondert van de sommen in de respective obligatiën ende huurcedullen begreepen; dat meede particuliere quitantiën nyet gestelt in dorso van de obligatiën off in eenige registers het recht van cleynzeegel subiect sullen sijn, alsmeede de consultatiën van rechtsgeleerden, doch obligatiën ende huurcedullen voor deesen gepasseert, dat dezelve daervan vrij ende exempt sullen weesen.

202. Van gelijcken geresumeert weesende het 6^e point van de beschrijvinge om de brandewijnen te beneficiëren mette ordre ende qualiteyt van stoopen bij de slijters te consumeren, meenden de heeren van Haerlem, Alckmaer ende Leyden dattet verantwoorden van een ½ aem in ’t halffjaer voor een slecht ruyter watte veel was, dan eyntelijck bij Haerlem ende Alckmaer op ’t behaegen in geconsenteert wordende, is eyntelijck meede geconcludeert dat voortaen geen brandewijnslijter minder sal mogen inleggen als een halff ancker teffens ende in ’t halffjaer sullen moeten consumeren off ten minsten vaststaen voor een halff aem ende naemen de heeren van Leyden aen metten eersten hierop naerder last in te schrijven.

203. Van gelijcken geresumeert weesende het 3^e point om effter een somme van 300.000 £ te anticiperen op ’t haertsteedegelt conden de leeden daertoe nyet verstaen omdat alreede eens op geanticipeert off genegotieert was, maer urgerende dattet middel zelffs op ’t prompste geïnnet ende gefurneert behoort te worden, is eyntelijcken geresolveert dat van nu aff binnen acht daegen de quoyeren daervan opten ouden voet ingestelt sullen worden, ende dat vier weecken daernae de eerste helfft aen Committeerde Raeden zal werden betaelt ende noch vier weecken daeraen de resterende helfft, om alsso binnen neegen weecken precijs betaelt te weesen, daer nae de leeden aengenomen hebben haer te reguleren, temeer opdattet haertsteedegelt metten 200^e penning die daer meede zal moeten weesen, nyet teffens de gemeente werde gevercht.

204. Op het 28^e point van ’t vergeeven van ’t president- ende griffiersampt van den Hoogen Raede meede naerder resumptie gedaen weesende ende verhaelt weesende dat alsnoch geen restriptie bij de heeren Staten van Zelant is genomen, ende alle genochsaem verwaerloost wordt tot groot interest van de justitie, is verstaen ende geresolveert dat nochmaels ten overvloede aen de heeren Staten van Zelandt zal worden geschreeven omme opte lest gedaene presentatie haer naerder te verclaeren ende daerop tegens de naeste vergaderinge gereedt te sijn, off dat bij weygeringe off vorder dilay bij deese provintie daerinne zal worden voorsien als tot diensten van den lande ende van de justitie bevonden zal worden te behooren.

205. Belangende het 17^e point van den 200^e penning werdt verstaen dat de respective heeren Committeerde Raeden alle debvoiren sullen doen datte quoyeren van de voorgaende consenten overgeleevert ende van gereeckent sal worden ende datte slots vandien promptelijcken mogen werden geëxecuteert ende betaelt ende dat voorts in toecomende de quoyeren sullen werden geredresseert, werdende de leeden versocht tottet consent selffs sulcx de handt te bieden, dat tegens de aenstaende vergaderinge daerinne magh werden geconcludeert als weesende een saecke die onmogelijck is te vermijden.

206. De heeren committeerde Raeden meede versoeckende hoe haer te draeghen in cas de provintiën mette verpachtinge wilden voortghaen van de convoien ende daervan schrifftelijcke last, is bij meerderheyt van stemmen verstaen datte heeren Committeerde Raeden ordre sullen stellen bij die van Den Haghe dattet stadhuys, daer men gewoon is te verpachten, werdt geslooten gehouden ende so elders d’zelve moghten aenstellen, dat alsdan daer affcondinge van een billet den ommestanders zal werden voorgeleesen dat men deese verpachtinge nyet en verstaet gestandt te doen, maer bij alle mannieren te sullen doen weeren, datte pachters des gewaerschout worden om naemaels geen ignorantie te pretenderen ende dat op haer doleantiën nyet en zal worden gelet; dat oock alle steeden, collegiën ende convoymeesters aengeschreeven sullen worden geen pachters te admitteren tot eenighe bewindt daerover, in summa dat met circumspectie alles sullen doen ’tgunt tot mainctement van de voorseyde resolutie ende hooghheyt ende gerechticheyt van deese provintie bevonden zal worden te behooren.

207. Is geleesen de extensie van zeecker resolutie, concernerende het beneficiëren van de domeynen van ’t landt, ende daerbij verhaelt dat Zijn Hoogheyt wel geneegen weesen soude de heerlijckheeden van ’s Gravesande van de Graefflijckheyt te coopen so de heeren Staten ‘tzelve conden goedvinden, waerop gedelibereert zijnde is de extensie van de resolutie geapprobeert ende daerbij verstaen dattet versoeck van Zijn Hoogheyt zal werden gebracht in poincten van beschrijvinge.

208. Is eyntelijcken meede geleesen de extensie van de resolutie op het naerder rapport van de heeren commissarisen opte inspectie van de Westvriessen omringdijck geweest zijnde genomen, van inhoude dat de stucken van die van Drechterlandt cum sociis tenderende tot een generale verstoelinge beneffens de stucken welck die van Geesterambacht cum sociis daertegens sullen willen overleveren, alle tesaemen gestelt sullen worden in handen van die van den Hooghen Raede met versoeck ende last om dezelve te willen examineren, oock partijen voor so veel als noot is te hooren ende daerinne summarie ende de plano sonder figure van procesrecht doen, ende dat hierentusschen meede eenige dijcksverstandighen sullen wierden gecommiteert om met de respective dijckgraeven de keuren van de nyeuw te maecken offte beswaeren van de dijcken naerder te examineren off suffisant zijn ende off nae behooren werden geëxecuteert ende daervan rapport te doen, om naemaels in voorsien te worden als totten meesten verseeckertheede van de landen onder den dijck geleeden, bevonden zal worden te behooren.

Hierop gedelibereert zijnde is bij alle leeden deese extensie meede geapprobeert ende de resolutie daermeede gehouden voor gearresteert, uytgeseyt dat de heeren van Alckmaer in ’t narré noch eenige aenstootelijckheyt vonden dat de andere leeden wel moghte lijden dat verandert werde ende dat de resolutie geëxtendeert soude worden soo ’t rapport van de heeren commissarissen leyt, daermeede haer alle leeden hadden geconformeert ende is hiermeede de vergaderinge gedimiteert ende gescheyden.

Finis